Dit stukje wordt geschreven met dank aan de Britse schrijver Nick Hornby, die voor het Amerikaanse blad The Believer een rubriek schrijft waarin hij vertelt welke boeken hij de afgelopen maand gekocht en gelezen heeft. Die lijstjes verschillen nogal eens van elkaar, en soms wordt de rubriek ook gebruikt om uitgebreid uit te wijden over één of twee schrijvers. Eén van de schrijvers die Hornby vaker noemde als favoriet en inspiratiebron was Anne Tyler, en ik werd met name getriggerd door de manier waarop hij ons als lezer lekker proberde te maken voor haar boeken.

Nu wordt het een beetje merkwaardig, want het komt er op neer dat ik Nick Hornby ga citeren, die John Updike citeert als hij een boek van Michel Houellebecq recenseert. Een drietrapsraket dus. Afijn, het gaat om dit citaat van Updike:

But how honest, really, is a world picture that excludes the pleasures of parenting, the comforts of communal belonging, the exercise of daily curiosity, and the widely met moral responsibility to make the best of each stage of life, including the last?

Hij verwijt Houellebecq dus eigenlijk dat dit soort zaken in zijn boeken ontbreken, en Hornby zegt dat het zo heerlijk is dat dit alles in de boeken van Tyler juist zo nadrukkelijk aanwezig is. En hij pareert daarmee meteen het vreemde verwijt dat Tyler niet over de "echte" wereld zou schrijven, want al haar boeken spelen in Baltimore, waar bijvoorbeeld ook de uiterst gewelddadige televisieserie The Wire gesitueerd is, vol drugdealers, hun klanten en de politieagenten die met al die ellende moeten omgaan. Daarvan vind je in de boeken van Tyler inderdaad niet veel terug, maar... (zie citaat).

Afgelopen maand heb ik, dankzij Hornby, eerst Noah's Compass gelezen, dat ik in de rommelmarkt kocht voor twee kwartjes, en daarna was ik verkocht en wist ik dat ik van deze schrijfster alles moest lezen. Hier de oogst van een kleine maand leesplezier.

Noah's Compass

Al Tyler's boeken draaien om "gewone" mensen waar iets buitengewoons mee gebeurt, waarna Tyler zorgvuldig optekent hoe dat hun leven verandert en wat er dan gebeurt met de hoofdpersoon en alle mensen in zijn of haar directe omgeving. In dit geval draait het verhaal om Liam Pennywell, zestig jaar oud, die zijn baan verliest en die daarom naar een kleiner appartement verhuist. Daar wordt de eerste nacht ingebroken, en hij wordt wakker op de intensive care en is zijn geheugen kwijt, in ieder geval van de laatste weken. Dat irriteert hem mateloos, en hij doet er dan ook alles aan om zijn geheugen weer terug te krijgen. Dat levert hem een nieuwe relatie op, terwijl wij ondertussen kennismaken met zijn dochters en zijn kleinkinderen. We zien onder veel meer ook hoe hij als ongelovige omgaat met zijn strenggelovige dochter en hoe hij langzaamaan een band opbouwt met zijn kleinzoon die hij noodgedwongen bijbelverhalen voorleest. Zo komen we er onder meer achter dat Noach uiteraard geen kompas nodig had.

The Accidental Tourist

Dit boek bleek ik in de Nederlandse vertaling (De Toevallige Toerist) nog ongelezen in de kast te hebben staan, dus dit werd mijn tweede Anne Tyler, maar ik kan je de vertaling niet aanraden. Dat begint al met de titel, die beter vertaald had kunnen worden als "Toerist uit noodzaak", want de hoofdpersoon, Macon Leary, schrijft reisgidsjes voor zakenmensen die in het buitenland het toeristische pad zoveel mogelijk willen vermijden en in Parijs of Londen vooral zo Amerikaans mogelijk willen ontbijten. 

Leary's zoontje is vermoord toen hij voor de eerste keer op zomerkamp ging, en dat heeft Macon's huwelijk doen barsten. We volgen hem vanaf het moment dat hij alleen in het grote huis achterblijft met de onhandelbare hond die van zijn zoontje was. UIteindelijk verhuist hij naar het huis waar zijn zus en twee broers wonen en krijgt hij een relatie met een excentrieke jonge vrouw met een ziekelijk zoontje die in eerste instantie zijn hond weer in het gareel probeert te krijgen. Het verhaal draait om relaties, om familie, liefde, verbintenissen aangaan, verwerking van rouw, en vooral om de essentie van liefde. In de loop van het verhaal ga je van de stijve hark Macon Leary houden, net als van alle andere mensen die je tegenkomt in dit verhaal. Levende, overtuigende mensen.

The Beginner's Goodbye

De centrale figuur in The Beginner's Goodbye is Aaron Woolcott, een man met een licht verlamde rechterarm en rechterbeen en een stotterprobleem. Hij is getrouwd met een steviggebouwde arts, en ze hebben een vrij rimpelloos huwelijk als de boom in hun achtertuin omvalt, en zijn vrouw doodt. Aaron werkt als redacteur bij een uitgever van een succesvolle serie boeken "Beginner's guides" (denk aan "computers voor dummies", maar dan specifieker, als "adhd-kinderen voor beginners" enzovoorts).

Zijn leven lijkt stil te staan als zijn vrouw wegvalt, en omdat zijn huis half in puin ligt trekt hij tijdelijk bij zijn zus in. Dan begint zijn overleden vrouw Dorothy ineens aan hem te verschijnen, op straat, in de tuin, in een winkel, en hebben ze korte gesprekken. The Beginner's Goodbye is een boek over rouwverwerking, over afscheid nemen, maar we krijgen er ook en passant de hele ontstaansgeschiedenis van het huwelijk bij cadeau, en Aaron's gecompliceerde relatie met zijn zus, met zijn collega's, de buren. Het mooie van Tyler is dat ze alles met veel humor beschrijft - op een geheimzinnige manier weet ze het altijd licht te houden, terwijl er toch ook aangrijpende momenten langs komen die je een brok in de keel bezorgen.

Digging to America

Digging to America begint op het moment dat er een vliegtuig arriveert met twee Koreaanse baby's die geadopteerd worden door twee Amerikaanse koppels. Die twee verse gezinnen houden contact en organiseren zelfs ieder jaar "Arrival Day". Het eerste gezin is door en door Amerikaans, vader en moeder tegen de veertig, het tweede is van oorsprong Iraans, ouders nog geen dertig. Het boek gaat over immigratie, over man-vrouwverhoudingen, over Amerika, over adoptie, over ouderschap, over liefde op oudere leeftijd, over Iran, over culturele verschillen en hoe je daarmee om kunt gaan, over het ontstaan en onderhouden van vriendschappen, en op de een of andere manier heeft Tyler al die thema's in één vanzelfsprekend verhaal weten te gieten dat je aangrijpt, ontroert en niet meer loslaat. En bovendien schiet je regelmatig in de lach.

Het perspectief verandert regelmatig - de ene keer zie je de geschiedenis vanuit Maryam, de grootmoeder van het Iraans-Amerikaanse gezin, dan vanuit Bitsy, de Amerikaanse moeder, of vanuit Dave, de Amerikaanse opa. Maar het enige wat je wil is doorlezen.

Ik heb nog drie boeken van Tyler klaarliggen, en ga er nog wat bestellen, denk ik.

Tip: kijk eens bij Amazon.de, want daar kun je, als je op de cover van het boek klikt, de eerste paar pagina's lezen.

terug naar de startpagina van moors magazine