Er stond een stukje in de krant over twee toneelmakers die naar Afghanistan waren geweest om te kijken hoe het er daar aan toe ging. Er was één zin die hun bijgebleven was, en het is een zin die mij tegelijk woedend maakt en heel treurig stemt. Die zin werd uitgesproken door een van die jonge jongens die daarnaartoe gestuurd zijn om Afghanistan te helpen met de wederopbouw:

“Ik heb nu eenmaal een hele batterij materiaal aan mijn kont hangen waarmee ik iemand dood kan schieten; dan moet het ook maar een keer gebeuren.”

Met zo’n mentaliteit wil ik, als goedwillende Nederlander, die het nog nét acceptabel vindt als we daar inderdaad de boel weer helpen opbouwen, helemaal niets te maken hebben. Mijn reactie is dan ook heel simpel – ik zou het wel van de daken willen schreeuwen: “Haal onmiddellijk alle Nederlanders weg uit alle oorlogsgebieden waar dan ook“, want voor je het weet zijn die stompzinnige puberale jonge heethoofden inderdaad aan het schieten. Want je hebt die rommel immers niet voor niets aan je kont hangen? Godverdegodverdomme! Balkenende! Haal dat tuig daar weg! Nu!

Wat we hier hoorden, en daar krijg ik echt een vieze smaak van in mijn mond, was een paar opgeschoten jongens die oorlogje aan het spelen zijn, net zoals George W Bush al een aantal jaren presidentje aan het spelen is, en oorlogje spelen hoort daar ook bij. Het lijkt absoluut niet tot die onnozelaars door te dringen dat de Afghanen niet alleen doodsbang zijn voor de Taliban, maar ook voor al die buitenlanders die ’s nachts met het geweer in de aanslag rondsluipen. Dan kun je jezelf als land wel blijven wijsmaken dat je daar voor een stukje veiligheid zorgt, met de mentaliteit zoals door deze jongen verwoord vallen er geheid een keer doden. Als één onschuldige Afghaan per ongeluk een verkeerde beweging maakt in de buurt van zo’n triggerhappy joch is er een dode Afghaan bij.

Door die ene zin wordt pijnlijk duidelijk waar veel “casualties of war”, zoals de Amerikanen dat eufemistisch noemen, vandaan komen. En persoonlijk wil ik daar absoluut niets mee te maken hebben. Wegwezen dus.

(4 november 2008)

Reactie van Jelle

Reagerende op je bericht in moorsmagazine betreffende een ongetwijfeld zeer onvolwassen jonge infanterist van de battle group van Task Force Uruzgan vind ik je reactie toch wel erg overtrokken. Ook vraag ik me af wat je verwachtingen zijn betreffende de missie Uruzgan specifiek en buitenlandse operaties in het algemeen aangezien het niet heel merkwaardig is dat deze jongen, op een inderdaad verschrikkelijk botte manier, stelt dat hij verwacht in gevechtssituaties terecht te komen. Dat is dan ook dagelijks het geval. Je geeft zelf aan dat je deze missie als een “opbouwmissie” ziet. Zo is het nooit neergezet en de praktijk leert dat inderdaad daar (nog) weinig sprake van is. Dit wordt al duidelijk als je ziet dat er 550 man in de battle group geplaatst zijn en “slechts” 200-300 in het Provincial Reconstruction Team. Dit geeft wel aan dat gevechtssituaties de hoofdzaak zijn, deze komen in het algemeen niet voort uit situaties waarin stompzinnige puberale jonge heethoofden met het geweer in de aanslag in het donker rondsluipen maar na hinderlagen van de zogeheten taliban. In die situatie zou je je misschien kunnen voorstellen dat een jong heethoofd tot zulke (inderdaad buitensporige) opmerkingen komt.

Wat mij echter het meest verbaast in je stuk is om dan maar alle militairen uit het buitenland terug te trekken aangezien het toch maar een aantal opgeschoten jongens zijn die oorlogje aan het spelen zijn. Bedoel je daar dan ook mee dat het marinefregat Hr. Ms. De Ruyter zich terugtrekt uit de Golf van Aden waar zij ter ondersteuning van het World Food Program van de Verenigde Naties voedselschepen tegen piraterij beschermt. Immers voor je het weet zijn die stompzinnige puberale jonge heethoofden inderdaad aan het schieten. Hetzelfde geldt voor het detachement verkenners van het Korps Mariniers dat als doel heeft bij te dragen aan EU missie voor de bescherming van de vluchtelingen en ontheemden die door het conflict tussen regering en rebellen op de vlucht zijn geslagen. Dan vraag ik me af of “dat tuig” ook per direct zijn biezen mag pakken.

Met vriendelijke groet,
Jelle

Mijn antwoord

Beste Jelle,

Ik begrijp dat je als marineman iets anders tegen deze zaak aankijkt, maar toch vind ik zelf niet dat ik overtrokken reageer. Over het algemeen wordt er door Amerikanen vrij laconiek gepraat over “casualties of war” als er onschuldige slachtoffers vallen. Ik stoor me altijd enorm aan die nonchalance van “dat hoort nu eenmaal bij de oorlog”. Dat is precies waarom ik er zeer grote moeite mee heb dat Nederland in zo’n vuile oorlog verzeild is geraakt, want we hebben het, vergeet dat vooral niet, dan wel steeds over dode mensen. Ik krijg soms sterk het vermoeden dat de jongens die zijn opgeleid als legale moordenaars (= soldaten) het nooit over mensen hebben, maar inderdaad over casualties of war.

Toch wil ik even je aandacht vragen voor wat dat in de praktijk betekent – het doden van een ander mens. Als je dat een keer overkomt, al is het in een oorlogssituatie, en het doet je niks, dan vrees ik dat je een psychopaat bent. Doet het je wel wat, dan is de kans vrij groot dat het de rest van je leven blijvend en zeer ingrijpend beïnvloedt. Daar is nog niet zo lang geleden een studie naar gedaan die ik je kan aanbevelen.

En dan heb ik het alleen nog maar over de doder, en nieteens over de vele mensen die dankzij het wel erg gemakkelijk gebruiken van de wapens “die we nu toch eenmaal bij ons hebben” tot nu toe onschuldig zijn omgekomen in zowel Afghanistan als in Irak.

Over je andere argumenten valt ook nog wel te twisten, want hoezeer ik het ook met je eens ben dat in sommige situaties een VN-vredesleger in theorie wellicht nuttig zou kunnen zijn blijkt dat er in de praktijk niet veel van terechtkomt.

Ik hoop, samen met Obama, dat praten in de nabije toekomst wat meer gaat opleveren dan het eeuwige wapengekletter. En ja, ik vind nog steeds dat we per direct onze legers terug moeten halen, ook al is het aantal jonge psychopaten in ons leger waarschijnlijk niet zo groot – ééntje die vindt dat hij zijn wapens, als hij ze toch heeft, ook echt een keer moet gebruiken is wat mij betreft er al echt één teveel.

Met vriendelijke groet,
Holly

Reactie van Rik

Jo Jelle, wat een uitermate eloquente email.
Kudos voor dat en de indoctrinatietraining van de marine. Goed, ik zie al dat mijn taak hier is om de verstandige saaie, wijze tussenmening te geven.
Dus Holly, je bent wel een erg radicale pacifist, dat moet ik toegeven.
Het is makkelijk om in een land als Nederland tegen het behouden van een  “vredesmacht” te zijn. Persoonlijk denk ik dat een leger dat ingezet wordt voor doelen zoals Jelle noemt, a la bescherming van vluchtelingen, kapot maken van rebellen en piraatjes ontmoedigen, een directe vorm van buitenlandse hulp is die in een groot deel van de wereld meer gewaardeerd wordt dan ontwikkelingshulp in de vorm van economische “hulp” in combinatie met een kluwen verstikkende en bindende voorschriften.

Het is makkelijk om tegen oorlog te zijn omdat er doden vallen, maar ik blijf  een pragmatist, en ik vind het immoreler om toe te kijken dat er nog meer geleden wordt omdat er niet wordt ingegrepen. De persoonlijke gevolgen voor soldaten en onschuldige burgers zijn verschrikkelijk, maar in sommige gevallen treurig genoeg onoverkomelijk. De wereld is gewoon niet zo veilig als Nederland. Afghanistan, echter, is gewoon een politieke missie die botweg gezegd te weinig rendement oplevert. Opbouw is inderdaad een mythe, maar een land schoonvegen met een leger is ook een erg simplistisch model.

Wat betreft die “bloeddorstige idioot”, hij verschuilt zijn werkelijke gevoelens waarschijnlijk achter overdreven machopraat, wat niet wegneemt dat hij niet in het leger thuishoort en op staande voet ontslagen moet worden. Er zijn veel betere alternatieven voor de inzet van de “jongens”, en daar zou jij het ook mee eens moeten zijn, Jelle. Het is logisch dat je voor het behoud van het leger bent, maar je bent een willoos politiek slaafje als je alle missies van het Nederlandse leger zo onconditioneel ondersteunt.

Nou daar heb je toch mooi wat communicatieve interactie.
Rik

Antwoord van Jelle

Holly,

Ik begrijp je punt wel degelijk. Echter, volgens mij haal je verschillende punten door elkaar. Het klopt dat de manier waarop de Verenigde Staten in Irak en Afghanistan handelen op bepaalde punten buitensporig is. Dit gebeurt mijns inziens vooral door het herhaaldelijk niet naleven van het humanitair oorlogsrecht (lees Guantanamo Bay en Al Ghraib, etc) en de verschrikkelijk losse manier waarop een grote overkill aan bommen en granaten op een al dan niet legitiem doel wordt losgelaten.

Nu wil ik zeker niet beweren dat Nederland in dezen nooit fouten maakt maar ben je er wel van bewust dat de grootst mogelijke voorzichtigheid in acht wordt genomen door het Nederlandse detachement. De procedures voordat er bijvoorbeeld een geleide bom wordt afgeworpen zijn zeker niet makkelijk en worden altijd door juristen beoordeeld. Zonodig wordt de minister-president midden in de nacht uit zijn bed getrokken.

Het is inderdaad makkelijk om te zeggen dat oorlogsslachtoffers er nou eenmaal bij horen en hier ben ik het zeker ook niet mee eens aangezien het inderdaad een vergoeilijkende houding ten opzichte van het doden van burgers creëert. Feit blijft echter dat hoe moeilijk ook, er soms echt geen alternatief is. Hierbij noem ik dan ook het voorbeeld waarvoor Nederland aangeklaagd is bij het Internationale Gerechtshof te Den Haag.  In de zomer van 2007 werden een tot dan toe relatief rustige buitenpost in Chora, die bemand werd door de militairen die ook echt het opbouwwerk deden, plots overvallen door een overmacht aan taliban. Dit detachement dreigde onder de voet te worden gelopen. De commandant van de task force uruzgan heeft toen onmiddelijk besloten met zwaar geschut van veertig kilometer af dit tegen te houden zonder waarnemers te hebben van waar de granaten precies neerkwamen. Hij slaagde er hierdoor in de taliban tegen te houden maar doodde ondertussen ook naar schatting 50 tot 70 burgers.

Mijn mening hierover is dat hoe je het wendt of keert, dat de goede beslissing is geweest. Hierop kun je natuurlijk zeggen dat je je moet afvragen wat het directe belang van de Nederlandse staat is om in een van de verste uithoeken van de wereld 2000 militairen te hebben. Ik ben het hier persoonlijk mee oneens aangezien het enige werkelijk goede argument dat ik voor de missie hoor is dat het invloed oplevert in de NAVO. Dit kan echter mijns inziens nooit een reden zijn om het leven van talloze eigen mensen op het spel te zetten.

Betreffende het doden van mensen; juist in onze opleiding wordt daar bijzonder veel aandacht aan besteed. Ik ben de afgelopen vier maanden bezig geweest met het vak militair leiderschap en ethiek dat juist precies gaat over wat oorlogsleed met mensen psychisch doet en hoe dat te verklaren is. Ook hebben wij hele gerichte gesprekken gehad met voormalige leden van de Bijzondere Bijstands Eenheid (anti-terreur eenheid van het korps mariniers) over wat het doden van mensen met je doet. Van hen heb ik dus ook de best aangrijpende verhalen over de maandenlange nachtmerries en collega’s die er aan onderdoor gingen gehoord.

Dat wij puur worden opgeleid tot moordenaars van ontmenselijkte objecten klopt dus niet helemaal. Ik moet wel zeggen dat dit raar klinkt nu ik al de hele dag bezig ben met het uit mijn hoofd leren van alle mogelijke betonningssystemen van scheepsvaartroutes die de wereld rijk is :P

Ook vraag ik me af met wat je bedoelt met dat van veel VN missies niet veel terecht zou kunnen komen. Sinds (Nederlandse) marineschepen de VN voedseltransporten escorteren is er geen meer overvallen terwijl er daarvoor toch meerdere gekaapt zijn. Dat lijkt me een concreet resultaat dat met militaire inspanningen bereikt is. Ik begrijp werkelijk niet waarom je die zou terugtrekken.

Met vriendelijke groet

Jelle