Zonder ouderlijk gezag hebben jongeren de neiging in groepen delinquent gedrag te gaan vertonen. Dat is althans de uitkomst van een Zuidafrikaans experiment met olifanten. Zoals Darwin in zijn eerste uitgave van “The Origin of Species” al liet zien kunnen zelfs olifantenpopulaties, ondanks de trage voortplanting, snel groeien. In de Zuidafrikaanse wildparken verdubbelt het aantal olifanten elke vijftien jaar wanneer er niets aan gebeurt. In de landen meer naar het noorden bestaat dit probleem niet omdat daar veel stropers actief zijn. Zo zijn er in het Kruger park op dit moment 20000 olifanten. Omdat ze vrijwel alles eten wat plantaardig is laten ze een spoor van ravage na.

Biologen zijn het er niet over eens hoeveel olifanten per oppervlak ecologisch verantwoord zijn. Sommigen menen dat de diversiteit van de flora juist gebaat is bij de vernielingen die de olifanten aanrichten. Desondanks moet aangenomen worden dat er een bovengrens aan het aantal olifanten dat nog goed voor de natuur is, bestaat. In het Krugerpark is dit arbitrair gesteld op één olifant per twee en halve vierkante kilometer. Om dat aantal constant te houden moet er elk jaar een fiks aantal worden afgeschoten.

Internationale dierenbeschermingsorganisaties zoals het “International Fund for Animal Welfare (IFAW)” zijn daar niet blij mee. Om die reden heeft het IFAW aan het “National Parks Board” 2,5 miljoen dollar geboden om aangrenzend land op te kopen voor de olifanten. Dit is natuurlijk slechts een tijdelijke oplossing: de bevolking blijft zonder natuurlijke vijanden Malthusiaans groeien. Een andere softe optie is het verplaatsen van olifanten. Een probleem daarbij is het gewicht van volwassen dieren. Een beetje olifant weegt al gauw vier ton en dat is onhandig in de rimboe. Om die reden verplaatste men tot nu alleen jonge dieren.

Zo kwam men er achter dat zonder ouderlijk gezag de dieren voor galg en rad opgroeiden. Uit onverdachte bron wordt hier het bewijs geleverd dat misdadigheid niet puur een genetisch defect is maar wel degelijk ook een kwestie van “nurture”. De jonge dieren ontwikkelden serieuze attitudeproblemen en terroriseerden al de andere dieren in het park. Het ergst was misschien nog wel dat ze de neiging hadden zich te verstoppen voor de toeristen, die hun goede geld op die wijze verspild zagen. Het ouderlijk gezag wordt bij olifanten op stringente wijze uitgeoefend door de vrouwtjes.

In deze matriarchale maatschappij zijn het de volgroeide vrouwelijke dieren die de lakens uitdelen. Zij doen dit vooral met de mond. Ongeveer dertig procent van wat ze te melden hebben is voor de mens hoorbaar, de rest van de conversatie is infrageluid, zit onder de menselijke gehoorgrens. Een kenmerk van die lage geluiden is dat ze heel ver dragen. De matriarchen kunnen olifantjes tot de orde roepen die zich op vijf kilometer afstand bevinden. Uit onderzoek blijkt dat ze daarvoor beschikken over een rijk vocabulaire, dat ze aanhoudend gebruiken.

Een curieuze eigenschap van olifanten is dat juist de vrouwtjes spraakzaam zijn terwijl de mannetjes gewoonlijk genoeg hebben aan weinig woorden. Overigens suggereert een andere milieuorganisatie, de “International Union for the Conservation of Nature ” in Geneve als oplossing voor het bevolkingsprobleem het verkopen van olifanten aan jagers, die daarmee het recht krijgen er één te schieten. Het geld kan dan gebruikt worden voor grondaankopen.

Een vergelijkbaar idee opperde Ronald Plasterk in zijn vorig leven als columnist: het verstrekken van vergunningen aan leden van het koninklijk huis en andere medemensen, die er genoegen aan beleven dieren te doden, om in recreatieve abattoirs koeien en ander vee te mogen neerschieten. Gemakkelijk verdiend geld dat voor allerlei diervriendelijke doelen bestemd kan worden.

Overigens maakte Zuid Afrika op 25 februari bekend weer aan afschot te gaan doen. Milieu-organisaties dreigen met een boycot.