toetje - door peter bügel
De propaganda voor het waken over de eigen gezondheid begint een omvang aan te nemen die slechts geëvenaard wordt door de “Gesundheit ist Pflicht”campagne in 1938 in Duitsland. Aan de hysterische bezorgdheid over het eigen lijf in één van de gezondste landen ter wereld valt goud te verdienen. Met onwaarschijnlijk krankzinnige reklamespotjes wordt het publiek opgezweept tot het kopen van allerlei zogenaamd heilzame produkten.
Zo wordt in een radioreklame gesteld dat het leven tegenwoordig zo ongezond is. In de prehistorie zou men geen stress gekend hebben, maar tegenwoordig gaat iedereen daaraan onderdoor. Nu wil het toeval dat bij onderzoek aan botten van Neandertalers is gebleken dat deze krachtpatsers gemiddeld evenveel geheelde botbreuken vertoonden als een hedendaagse rodeorijder op zijn oude dag. Ook werden ze gewoonlijk niet ouder dan dertig, maar stress, nee daar hadden ze nog nooit van gehoord.
In een oude televisiereklame werd het behouden van een goede gezondheid in beeld gebracht als het draaiende houden van een twintigtal bordjes op stokjes. O wee als er eentje zou vallen, weg gezondheid. Veel bewegen, vetvrij eten, niet roken, veilig vrijen, je kan niet voorzichtig genoeg zijn. Het Nederlandse volk was al in de jaren negentig van de vorige eeuw zo schijtend benauwd geworden dat een toetjesfabrikant zijn reklame voor een gezonde yoghurt moest staken omdat niet meer aan de vraag voldaan kon worden. Het toetje zou het cholesterolgehalte reguleren en iedereen weet inmiddels hoe levensbelangrijk dat is.
Merkwaardig genoeg is er van de tientallen onderzoeken naar het gunstige effect van het verlagen van het cholesterolgehalte in het bloed tot nu toe slechts één geweest die dit enigszins aan kon tonen. Het betrof hier mannen die al een hartinfarct gehad hadden en een cholesterolverlagend medicijn slikten. Nog nimmer is aangetoond dat cholesterolarm eten de levensverwachting omhoog stuwt. Omdat daar wel ontzettend veel onderzoek naar is gedaan zou men kunnen stellen dat in de geschiedenis van de geneeskunde nog nooit eerder zo overtuigend is aangetoond dat iets nutteloos is als deze zogenaamd gezonde levensgewoonte.
Een cholesterolverlagend dieet is alleen maar gezond voor de winstcijfers van bepaalde voedselproducenten. Wel is aangetoond dat mannen met hoge cholesterolgehaltes vaker getroffen worden door hart- en vaatziekten. Het heet daarom een risicofactor. Er zijn momenteel meer dan vierhonderd van zulke riscicofactoren voor een hartinfarct bekend waaronder kaalhoofdigheid.
Het is een veel voorkomende denkfout te menen dat dingen die vaak samengaan elkaar veroorzaken. Wanneer kale mannen vaker doodgaan aan hun hart dan behaarde, betekent dat niet dat de haarloosheid de oorzaak van deze dood is. Wanneer dus binnenkort reklame gemaakt wordt voor een shampoo die haaruitval tegengaat en daarmee de kans op een hartinfarct zegt te verminderen is dat wetenschappelijk flauwekul. Precies hetzelfde geldt voor cholesterolverlagende toetjes.
Zelfs wanneer het zo zou zijn dat het cholesterol omlaag gaat door het eten van speciale yoghurt, dan nog valt daar evenveel positief effect op de gezondheid van te verwachten als van een haargroeimiddel. Angst voor de dood is echter een krachtig koopmotief. Vroeger deed vooral de kerk zaken op dit terrein. Zo waren er aflaten te koop waardoor men zonder gevaar voor een onprettig hiernamaals kon zondigen. Wanneer men nu zondigt tegen de gezondheid kan men daar alleen mee wegkomen door zijn geld te besteden aan een corrigerend toetje.
Bij gebrek aan hiernamaals is de consument als de dood voor de dood en heeft er alles voor over om de twintig schoteltjes tollend te houden.