Bestaat er zoiets als een nicotinepersoonlijkheid? Ik bedoel niet een soort mens dat vatbaarder is voor nicotineverslaving dan zijn gemiddelde medemens. Nee, ik bedoel of er persoonlijkheidsveranderingen optreden wanneer de nicotine in de man is.

Bij een aantal andere psychotrope stoffen is dat evident. De THC in marihuana roept de Wammes Waggel in de mens tot leven, die alles “leukjes” vindt en een enkele maal bij overgedoseerde hasjcake neemt een versteende paranoïde trol de macht in het hoofd over.

Bij alcohol is het effect verschillend, maar er zijn grondtypen te onderscheiden. Volgens een Poolse oude wijsheid is het voor de vader van een mooie dochter verstandig om met zijn aanstaande schoonzoon flink door te zakken. Wanneer de jongeman vrolijk wordt of de waterlanders de vrije loop laat kan hij ermee door, wanneer hij evenwel over een kwade dronk blijkt te beschikken moet hem de deur gewezen worden.

De persoonlijkheid die door heroine opgeroepen wordt is heldhaftig, zoals de naam van de stof al aangeeft. Dit komt misschien omdat dit opiumderivaat elk vermogen pijn te voelen doodt, waardoor het een klein kunstje wordt dapper te zijn. De cocainepersoonlijkheid is dol op prikkels en moet om die tegen te komen steeds het gevoel hebben te racen.

Deze verschillende persoonlijkheden gedragen zich in gelijke situaties anders, omdat ze die anders beleven. Door het gebruik van verschillende stoffen kan op die manier een meervoudige persoonlijkheid ontstaan. Net als bij de pathologische variant hebben de diverse karakters maar beperkt weet van elkaar. Onze belevingswereld kan verschillende ordeningsvormen onafhankelijk van elkaar bezitten en deze kunnen door sommige drugs gevormd worden.

De binnenkant van een persoonlijkheid wordt gevormd door de beleving en wanneer inname van een bepaalde stof deze beleving konsekwent verandert is het plausibel te veronderstellen dat zich dit ook in het gedrag uit en er door de stof een andere persoonlijkheid ontstaat. Het antwoord op de vraag of er een nicotinepersoonlijkheid bestaat moet dan ook bevestigend worden beantwoord.

Hoe langer deze persoonlijkheden bestaan, hoe taaier ze zijn en hoe meer ze aan het leven hechten. Zo is stoppen met roken niet alleen het opgeven van een gewoonte maar tevens het op nonactief stellen van de nicotinepersoon. Deze structuur bestrijdt de gang van zaken heftig door een groot aantal gedachten te produceren die het stoppen als onnodig, kwellend en futiel definiëren.

Doden van deze entiteit is niet mogelijk. Zelfs na jaren abstinentie droomt elke exroker af en toe van een rookbeleving. Type en macht van deze “substance personalities” zijn afhankelijk van de stof waar ze bij horen. Een kenmerkend verschil tussen heroïne en tabak enerzijds en cocaïne en marihuana anderzijds is de mate van “craving” die bij onthouding optreedt.

Het op nonactief stellen van de persoonlijkheden die bij de eerste groep horen gaat gepaard met veel protest en manipulatie. De persoonlijkheden uit de tweede groep ontbreekt het aan deze geldingsdrang, ze gaan gedwee in hun hok en verschijnen pas weer als ze door hun stofje worden geroepen.

In andere culturen gelooft men wel dat deze persoonlijkheden van buiten komen en men als het ware bezeten kan zijn van de god van de genuttigde psychotrope paddestoel of wortel. In de jaren zeventig zongen The Kinks: “Oh Demon Alcohol, Sweet Memories I can’t recall”. Misschien is er ook een popmuziekpersoonlijkheid.