Het wordt weer zomer. Dat betekent voor veel mensen : lijnen. Wanneer Amerikaanse getallen hier ook gelden is op dit moment 25 procent van de vrouwen en 13 procent van de mannen in Nederland op dieet. Voor hen de laatste wetenschappelijke inzichten.

Nog niet zo lang geleden leek alles simpel. Iedereen had een ideaal gewicht dat berekend kon worden met de Quetelet-index: het gewicht in kilo’s gedeeld door het kwadraat van de lengte in meters. Een index boven de 25 was ongezond. Het is inderdaad zo dat zwaardere mensen korter leven. Hoeveel korter is echter de inzet van een verhitte discussie.

Wat evenwel belangrijker is: niemand heeft tot nu kunnen aantonen dat vermageren tot een ideaal gewicht levensverlengend werkt. Wel zijn de volgende resultaten interessant. Op dieet zijn werkt niet. Op dieet zijn maakt overgewicht erger, niet minder. Dieten is waarschijnlijk slecht voor de gezondheid en mogelijk de oorzaak van eetstoornissen als bulimia en anorexia.

Naast een ideaal gewicht heeft iedereen ook een natuurlijk gewicht. Het gewicht dat optreedt wanneer iemand zoveel eet als hij wil. Het lichaam heeft een soort thermostaat in het brein die ervoor zorgt dat dit genetisch bepaalde gewicht constant blijft. Om af te slanken is het nodig minder te eten dan nodig. Een beetje minder helpt niet omdat de thermostaat in zo’n situatie de verbranding van calorieën op een laag pitje zet.

Het lichaam kan niet onderscheiden tussen vrijwillige en door omstandigheden opgelegde verhongering, en verdedigt het natuurlijk gewicht door zo min mogelijk vet te verbranden, de stofwisseling af te remmen en een hongergevoel te produceren. Om onder het natuurlijk gewicht te blijven moet iemand dan ook zijn leven lang een hongergevoel op de koop toe nemen.

Veel mensen denken dat dikkerds teveel eten. Dit is onjuist. Uit veel onderzoek blijkt dat dikke mensen evenveel calorieën tot zich nemen als dunne. Ook wordt wel gestipuleerd dat dikke mensen een bepaalde persoonlijkheid hebben. Uitgebreide research over dit onderwerp heeft niets opgeleverd. Mensen met overgewicht verschillen qua persoonlijkheidsstijl in geen enkel opzicht van lieden zonder obesitas.

Ook de gedachte dat gebrek aan lichaamsbeweging de oorzaak zou kunnen zijn blijkt niet op te gaan. Tenslotte wordt wel beweerd dat dikte zou voortkomen uit een gebrek aan wilskracht. Dit misverstand is waarschijnlijk te wijten aan de ervaring dat het niet zo moeilijk is in een paar weken veel kilo’s kwijt te raken. Het lichaam verweert zich helaas tegen deze aanval op het natuurlijk gewicht. Wanneer het dieet weer normaal wordt is dit gewicht zeer snel weer bereikt en wat vervelender is, bij een volgend dieet kent het lijf het klappen van de zweep en wordt het steeds moeilijker lichter te worden.

Zeer gemotiveerde afvallers, zoals anorexiepatienten worden door het lichaam af en toe tot de orde geroepen en ontwikkelen tot hun afschuw ongewilde vreetbuien. Het is veelzeggend dat in kulturen die geen slankheidsideaal kennen dit soort eetstoornissen niet voorkomt.

Tenslotte is al dit gelijn ongezond. In het plaatsje Framingham in Amerika zijn vijfduizend inwoners 32 jaar gevolgd. Mensen waarvan het gewicht sterk fluctueerde, lijners dus, hadden een 30 tot 100 procent groter risico op een dodelijke hartaanval.

Gelukkig is bekend dat de meeste mannen niet tegen een volle vrouw zijn en de meeste vrouwen bij de man vooral op het karakter letten. Kortom: eet smakelijk.