In 1992 schreef Karin Spaink “Het Strafbare Lichaam”. Ze introduceerde in dat boek de term “Orenmafia” voor de theoretici die meenden dat de oorzaak van elke kwaal tussen de oren gezocht moest worden. New Age- kwakdenkers als Siegel, Hay en Murphy waren van mening dat elke ziekte een gevolg was van een negatieve geesteshouding, en dus uiteindelijk eigen schuld, dikke bult.

De zienswijze dat de kommervolle omstandigheden waarin iemand kan komen te verkeren altijd het gevolg zijn van eigen toedoen maakt de laatste tijd een zorgwekkende verspreiding door. Wat betreft ziekte riepen al snel enkele volksdenkers dat kwalen als longkanker of hartlijden bij rokers maar niet meer onder hun verzekering moesten vallen. Werkgevers stelden bonussen in het vooruitzicht voor werknemers die niet wegens ziekte verzuimden en binnen de VVD en CDA klonken geluiden dat chronisch zieken, gekken en ouderen maar in een aparte verzekering moesten, zodat de gezonden niet zoveel premie meer zouden behoeven te betalen.

Arbeidsongeschikten, immers zelf verantwoordelijk voor hun aandoening, werden afgeknepen en ouderen een inkomensvermindering in het vooruitzicht gesteld. Wanneer mensen het niet goed hebben en zij daar zelf de oorzaak van zijn ligt het in de rede hen hiervoor te straffen, teneinde hen te motiveren zich van hun gemeenschapsgeld verslindende dwaalwegen te bekeren. Deze gedachtengang lijkt New Age, maar oefent zijn schadelijke invloed al duizenden jaren uit in de door christendom geteisterde gebieden.

Het schuld- en boetedenken vindt ten onzent nog een laatste bruggehoofd in de kleine protestantse splintergroepen, waaruit bijvoorbeeld Balkenende en Donner afkomstig zijn. Het is psychologisch dan ook zeer goed verklaarbaar dat zij iedere keer wanneer zij in onze maatschappij een zwakkere groep ontwaren, roepen dat die daarvoor zullen moeten boeten. Dit verhaal van zonde en straf ligt zo sterk aan de wortel van hun werkelijkheidsbeleven, dat ze verbaasd zijn wanneer een groep zondaars, zoals 65-plussers, protesteert tegen een aangekondigde boetedoening.

Dit christelijke denkraam heeft een sterke vertekening van de sociale werkelijkheid nodig, maar omdat er geen rationeel denken aan ten grondslag ligt is dat geen probleem. De gedachte dat de werkloosheid iets van doen heeft met de beschikbare hoeveelheid werk en derhalve niet de schuld is van de inproduktieven zelf past niet in dit kader. Er moeten “prikkels”, in de vorm van verlaagde uitkeringen komen om die luie zondaars te dwingen de handen eens uit de mouwen te steken.

Elke maatschappelijk zwakkere is een zondaar en moet van overheidswege gestraft worden. Een populaire groep slachtoffers zijn de ouderen. Om deze te problematiseren worden ook de cijfers gemarteld tot ze bekennen. Nederland is één van de jongste landen van West Europa. Engeland en Duitsland hadden tien jaar geleden al het percentage 65-plussers dat Nederland volgend jaar heeft. Het is verheugend dat de kerken leeglopen, te vrezen valt dat de bijpassende wrede archetypen pas samen met de laatste gelovigen zullen sterven.