In de discussie over de immigratie in Nederland worden diverse standpunten ingenomen. Met diverse argumenten tracht men de juistheid van de eigen mening aannemelijk te maken waarbij niet geschuwd wordt de verwerpelijkheid van de tegengestelde idee te bepleiten. Een mening moet de juiste zijn lijkt de achterliggende gedachte te zijn bij dit gekibbel.

Deze schijnbaar logische veronderstelling is een misverstand. Het woord standpunt geeft precies aan wat er aan de hand is. Men krijgt zicht op een bepaald fenomeen afhankelijk van het punt waar men gaat staan. Met juistheid heeft een en ander niets uit te staan.

Ook in de wetenschap leidt deze drogreden van het enig juiste standpunt, de “waarheid”, tot veel nutteloos gekrakeel. Zo kennen we in de psychiatrie de biologische en de analytische stroming. In de biologische psychiatrie meent men dat alle geestelijke ellende is terug te voeren tot verkeerd werkende hersenen. Er worden te weinig goede of zelfs verkeerde stofjes geproduceerd in het brein en hop, weer een gek. Genezing kan eenvoudig bewerkstelligd worden door toediening van de juiste chemicaliën.

De analytici geloven dat alle ellende ontstaat door misstanden in de vroege jeugd. Door langdurige psychotherapie kunnen deze traumatische toestanden opgedolven worden waarna ze opnieuw beleefd moeten worden om ze fatsoenlijk te “verwerken”.

Nu is het zo dat het eerste standpunt gevaarlijk simplistisch is en het tweede laboreert aan een volledige afwezigheid van wetenschappelijke onderbouwing, maar daar gaat het niet om. Ze kunnen rustig naast elkaar bestaan en zijn op geen enkele manier strijdig. Waarom zou een ongelukkige jeugd het brein niet aanzetten tot de productie van misse peptiden?

Omdat van de meeste ziekten de oorzaak onbekend is geeft dit in de geneeskunde de ruimte voor de onzinnige discussie of iets “psychisch” dan wel lichamelijk is. Wat als oorzaak van een kwaal wordt verondersteld is echter wederom afhankelijk van het standpunt waarop men zich stelt.

Wanneer een overigens gezonde man zich met een maagzweer bij de dokter meldt en vertelt dat hij gekoeioneerd wordt door zijn baas, maar niets terug durft te zeggen uit angst voor ontslag, is de kans groot dat de dokter dit laatste als oorzaak voor het lijden zal zien.

Een analytische psychiater zou achter de angst voor de baas onmiddellijk een autoritaire vaderfiguur veronderstellen en daarmee de oorzaak van de zweer naar de vroege jeugd verplaatsen. Een internist zou een bacteriële infectie vermoeden en deze oorzaak willen verhelpen met medicijnen. Een psycholoog zou de gesloten, tobberige persoonlijkheidsstructuur van de man als schuldige aanwijzen en een geneticus zou erop wijzen dat beide ouders aan een maagperforatie zijn bezweken.

Een eenvoudiger voorbeeld: waarom is een blad aan de boom groen? Een bioloog zal zeggen dat dit door het chlorofyl komt. Een natuurkundige zal zeggen dat het een eigenschap is van het weerkaatste licht. Een oogarts zal de oorzaak in het netvlies zoeken, een neuroloog in de hersenen en een filosoof zou uitleggen dat het een vorm van bewustzijn is. Wie heeft gelijk?