vlooitaal - door peter bügel
We leven momenteel in een korte warme periode van een grote ijstijd. Een zogenaamd interglaciaal. Deze laatste van de zeven bekende ijstijden begon 1,7 miljoen jaar geleden. Zo’n 100.000 jaar geleden werd het warmer. De mensheid is tijdens deze ijstijd ontstaan. Naar men tegenwoordig veronderstelt, is zij afkomstig uit de Afrikaanse savannen. Met haar verspreiding naar koudere gebieden is, volgens sommige theoretici, taal ontstaan. Op de savannen kon men elkaar op grote afstand zien, zodat gebaren en lichaamshoudingen voldoende waren om te communiceren. In koudere streken was het niet lekker altijd buiten te zijn. In de donkere grotten en holen werden auditieve signalen steeds belangrijker. Volgens de wetten van Darwin selecteerde de natuur die mensen uit die daar goed in waren. Psychologen gaan ervan uit dat er een relatie is tussen taal en zelfbewustzijn. De Afrikaanse mensachtigen liepen dus eerst bewusteloos rond. De taalontwikkeling kan ook verder bevorderd zijn door het ontstaan van landbouw. Landbouw maakt communicatie noodzakelijk. Er is bovendien tijdsbesef en het vermogen om plannen te maken voor nodig.
Het interessante aspect van alle bekende talen is echter dat er zoveel woorden zijn om het karakter van mensen te beschrijven. Zo kent het Nederlands maar liefst 1200 woorden die met persoonlijkheidskenmerken of karaktertrekken te maken hebben. Dat is des te opvallender omdat met psychologisch onderzoek eigenlijk maar vijf karaktertrekken gevonden kunnen worden. Bovendien blijkt dat het gedrag van mensen veelal beter verklaard kan worden vanuit de omstandigheden waarin zij verkeren, dan door eigenschappen van de persoon. Het was altijd onbegrijpelijk hoe deze overdaad aan verzonnen woorden via de evolutie ontstaan kon zijn.
Gelukkig is er nu een hypothetische verklaring voor het fenomeen. De Engelse antropoloog Robin Dunbar meent dat taal ontstaan is om te roddelen. In Grooming, Gossip and the Evolution of Language bespreekt hij de mogelijkheid dat taal geëvolueerd is als een goedkope en efficiënte manier van vlooien. Hiermee houden mensapen zich ongeveer twintig procent van hun wakende tijd onledig. Ze verwijderen ongerechtigheden uit elkaars vacht. Volgens Dunbar een manier om aanhankelijkheid te betuigen, waardoor de cohesie van de groep versterkt wordt. Omdat mensachtigen in grotere groepen kwamen te verkeren, waarin meer allianties ontstonden, was steeds meer tijd voor vlooien nodig. Dat kon niet. Er moest ook tijd overblijven voor eten, jagen en seks. Roddel is verbaal vlooien. Het is voordeliger omdat je zo met dezelfde tijdsinvestering een groep kunt bereiken.
Uit recente onderzoekingen blijkt inderdaad dat roddel ongeveer twee derde van alle menselijke conversatie uitmaakt. Dat betekent overigens niet dat taal is ontstaan om roddel mogelijk te maken. Zo´n redenering wordt wel de drogreden van het meest frequente gebruik genoemd.
Zo denkend zouden computers bedacht en ontwikkeld zijn om ermee naar porno te kijken op het internet.