
lekker knokken - door peter bügel
Vechtende voetbalsupporters zijn altijd mannen. Dat is niet zonder betekenis. Het verschijnsel dat geweld vooral een bezigheid is van, vooral jonge, mannen is universeel. Deze in groepsverband uitgevoerde tijdspassering heeft altijd een chauvinistische achtergrond. In het Iers spreekt men van “Sin Fein” : Alleen Voor Onszelf, in het Italiaans van “Cosa Nostra”: Onze Zaak. De zaken zijn inwisselbaar. Het kan gaan over ons dorp of eiland tegen het naburige, over verschillen in godsdienst, land of huidpigmentatie.
Vroeger dacht men dat dit gevecht een typisch menselijke verworvenheid was, maar de primatoloog Jane Goodall ontdekte dat jonge mannetjeschimpansees in Tanzania ook in groepen naburige territoria afstroopten om vreemde mannetjes te doden en op te eten. De algemeenheid van het verschijnsel en het feit dat genetisch verwante dieren ook dit gedrag vertonen, maakt het waarschijnlijk dat we te maken hebben met een genetisch bepaalde eigenschap. Klaarblijkelijk zijn in de miljoenen jaren evolutie van onze soort agressieve mannetjes in het voordeel geweest bij de partnerkeuze. Misschien waren ze beter in jagen, zodat ze hun gezinnetjes beter konden voeden. Genetisch gezien zit het verschil tussen man en vrouw in het Y-chromosoom. Dit chromosoom zorgt ervoor dat het embryo in de baarmoeder het hormoon testosteron produceert. Hierdoor wordt de vrucht een mannetje.
Jongetjes zijn enkele dagen na de geboorte niet alleen uiterlijk verschillend van meisjes. Ze herkennen stem en uiterlijk van de moeder veel slechter dan meisjes. Vanaf het begin zijn ze niet zo begaan met menselijke relaties. Tussen het vijftiende en vijfentwintigste levensjaar treedt een tweede testosteronspurt op. Het jongetje krijgt een baard, een zwaardere stem, raakt gespierder, maar wordt in die fase ook aanmerkelijk agressiever. In die levensfase zijn geweldsmisdrijven het meest voorkomend. Groepen jongens van die leeftijd zijn niet zelden gevaarlijk voor zichzelf en hun omgeving.
Een tweede waarschijnlijk erfelijke eigenschap is de mate waarin jongens op zoek zijn naar sensatie. De Amerikaanse psycholoog Zuckerman onderscheidt “High Sensation Seekers” (HSS) van “Low Sensation Seekers” (LSS). De eersten vinden bergklimmen, formule 1 racen en oorlogvoeren leuk. Het tweede type vindt vissen al spannend genoeg. Zuckerman ontdekte dat de bouw van de hersenen van de twee soorten verschilde. Het “Reticulair Activeringssysteem”, dat het bij de les zijn van het hele brein bepaalt, is bij de HSSers veel minder werkzaam. Ze moeten veel meer spanning en sensatie ondervinden om de aandacht erbij te houden.
Door de evolutie zijn er klaarblijkelijk nogal wat gewelddadige HSSers uitgeselekteerd. Nu zijn er door de eeuwen heen allerlei tijdspasseringen bedacht om met dit verschijnsel om te gaan. Gevechten van “warlord” tegen “warlord”, van land tegen land liggen voor de hand. Gewelddadige HSSers maken goede soldaten en wanneer ze vreemden om het leven brengen heeft men thuis geen last van ze. Het Engelse “Football” was van de Romeinen afkomstig en bestond uit wedstrijden tussen dorpen met groepen van 20 tot 100 man. Op de dag voor aswoensdag, “Shrove Tuesday” werd dit vermaak traditiegetrouw opgevoerd. Engelse koningen hebben het spel tevergeefs eeuwenlang trachten te verbieden omdat er door het aantal doden en invaliden niet genoeg weerbare soldaten overbleven.
Alom hoort men momenteel dat er hard moet worden opgetreden. Bedacht moet worden dat de ME ook zo’n mannenclub is waartegen het leuk vechten is. Dit is het paard achter de wagen spannen. Een gedoogbeleid is beter. Laat ze hun gevechten in het stadion na de wedstrijd opvoeren, gefouilleerd en in het voetbaltenu van hun club. Met een zwik scheidsrechters met allerlei gekleurde kaarten om ogensteken, wurgen en bijten in de hand te houden. Ze vinden het leuk om te doen en het heeft amusementswaarde. Aan de blessures zijn we al gewend.