Waarom hangen de ballen buiten het lijf? De beantwoording van deze vraag is interessanter dan het lijkt, omdat deze anatomische eigenaardigheid volstrekt in strijd is met evolutionaire wijsheden. Sinds Richard Dawkins zo’n dertig jaar geleden “The Selfish Gene” publiceerde, is het gemeengoed onder biologen te denken dat het leven is zoals het is, omdat dat steeds de meest efficiënte manier van genenoverdracht garandeerde.

Vanuit dat oogpunt bezien zouden de teelballen net als de hersenen achter een dikke botlaag opgeborgen moeten zitten. Waarom bungelt het kostbaarste van de man kwetsbaar buiten zijn lichaam? Het lijkt op een zwaar bepantserde tank die wordt bestuurd vanuit een luchtballon die aan het dak vast zit. Dat deze vraag beantwoording verdient blijkt uit allerlei theorieën die er op zijn los gelaten. De meest domme is de leer dat ze daar hangen omdat spermatozoën niet tegen lichaamstemperatuur kunnen. Nu is het warm inpakken van de balzak inderdaad een, zij het onveilige, vorm van anticonceptie, een bevredigende verklaring vormt deze gedachtengang niet. Het menselijk lichaam heeft zulke verbazend effectieve en ingewikkelde vormen van temperatuurregeling dat daar een klein circuitje voor interne balkoeling gemakkelijk bij geëvolueerd had kunnen worden. Ook is een evolutieproces denkbaar dat uit zou zijn gekomen op een lichaams­temperatuur waarbij zaadcellen zich wel prettig voelden.

Wanneer wetenschappers in de werkelijkheid zaken aantreffen die niet te verklaren zijn door de theorie die ze over dat stuk werkelijkheid hebben, is het gewoon enige twijfel aan deze theorie te verbinden. In een diskussie tussen Richard Dawkins en de evolutietwijfelaar Jaron Lanier in “Psychology Today” stelt de laatste het balprobleem dan ook aan de orde. Richard Dawkins brengt daar tegenover “Zahavi’s Handicap Principe” in stelling. Deze Israëlische bioloog heeft samen met de Engelse wiskundige Alan Grafen uitgevogeld dat bij ontmoetingen tussen dieren advertenties belangrijk zijn. Advertenties worden alleen geloofd als ze kostbaar zijn. De advertentie luidt in dit geval: ‘Kijk eens hoe machtig ik ben. Ik kan het mij permitteren mijn ballen in de meest kwetsbare positie buiten mijn lijf te dragen. Het is beter met een grote boog om mij heen te lopen want ik ben een geduchte vechtersbaas’. Ook een curieuze verklaring.

Wanneer we naar andere dieren kijken zien we dat de evolutie in de dreigementssfeer liever met minder kwetsbare constructies werkt. Het zou logischer zijn, wanneer er toch op deze wijze geadverteerd zou moeten worden, dat de buiten hangende testikels nep zouden zijn terwijl de werkelijke ballen veilig binnen verstopt zouden zitten. Bovendien zou bij effectiviteit van dergelijke advertenties een trend naar steeds kwetsbaarder types onstuitbaar zijn. We zien echter geen dieren waarbij hart en longen in zakken buiten het lichaamspantser zwabberen.

Twijfel aan natuurlijke selektie als het enige mechanisme dat verantwoordelijk is voor de vorm van de levende wereld om ons heen wordt door Dawkins onmiddellijk verketterd tot creationisme. Over de moleculair bioloog Michael Behe, die in zijn boek “Darwin’s Black Box” betoogt dat darwinistische theorieën onvoldoende zijn om de complexiteit van het leven op moleculair niveau te verklaren, merkt hij dan ook op dat deze stiekum in God gelooft en maar eens wat meer naar de bibliotheek moet gaan wanneer hij dat allemaal niet kan verklaren. Je moet tegenwoordig als bioloog behoorlijk kloten hebben om in het openbaar te twijfelen aan de onfeilbaarheid van Darwin.