De huidige crisis is vooral ontstaan  doordat er te veel mensen te snel rijk wilden worden. Noem het hebzucht, of gewoon een te grote fixatie op geld, en dan ook geld alleen. De denkfout die daaraan ten grondslag ligt is dat geld gelukkig maakt. Dat is toch echt een misverstand.

Ik ken twee tandartsen. De ene is een beul die alleen in je mond kijkt om te zien of er dure bruggen of andere kostbare ingrepen mogelijk zijn. Die ingrepen zijn bij hem altijd pijnlijk en de assistente wordt in het bijzijn van de patiënt afgeblaft. Deze tandarts gaat vier keer per jaar uitgebreid op zonvakantie hoewel hij daar, te oordelen naar zijn chagrijnige kop, niet echt gelukkiger van wordt. Want hij zal, om die vakanties te verdienen, tussendoor toch dat rotwerk moeten doen.
De andere tandarts investeert in moderne apparatuur, heeft altijd een aantal opgewekte assistentes rondlopen en geeft je het gevoel dat er vakkundig en aandachtig naar je gebit gekeken wordt, zonder dat je de indruk krijgt dat je allerlei onnodige maar dure ingrepen worden aangepraat. Bij deze laatste tandarts ben ik mijn angst voor de tandarts kwijtgeraakt.

In ons dorp zijn twee schildersbedrijven. De ene schilder heeft het altijd alleen over geld en hij betaalt zijn personeel dan ook nooit meer dan waar hij wettelijk toe verplicht is. Het verloop onder zijn personeel is groot en hij begrijpt absoluut niet waarom. De andere schilder komt naar je huis kijken, geeft enthousiaste kleuradvieven en pakt met een gemotiveerd team de klus aan. Zijn personeel loopt met hem weg, want niet alleen wordt hun vakmanschap serieus genomen, hij investeert ook in materiaal (milieuvriendelijke, en vooral ook schildersvriendelijke verf) en gereedschap, hij betaalt zijn mensen goed, ontziet zijn oudere werknemers en steekt zijn winsten weer in zijn bedrijf. Hij gaat maar één keer per jaar met vakantie maar je kunt aan hem zien dat hij buitengewoon veel voldoening haalt uit zijn werk. Zo’n man die helemaal gaat glimmen els je hem een compliment geeft.

En dan de teloorgang van de oerhollandse HEMA, de winkel die stond voor “goed en goedkoop”. Sinds de HEMA is overgenomen door een internationale investeringsmaatschappij die alléén maar aan geld denkt draait het bedrijf kunstmatig op verlies, omdat dat op een merkwaardige manier veel geld oplevert. Het personeel wordt afgeknepen en moet onsympathieke diensten draaien en de winkels worden opnieuw “efficiënt” ingericht. Vroeger ging ik bij de HEMA in Groningen regelmatig een kopje koffie drinken, nu mijd ik de winkel omdat elke suggestie van gezelligheid er verdwenen is. Dat de HEMA in elkaar stort is geen vraag, maar simpelweg een kwestie van tijd.

De BRUNA wordt in in ons dorp geleid door twee zakenmensen die alleen geïnteresseerd zijn in het verdienen van geld, die zelf nooit een boek lezen en ook geen enkele affiniteit hebben met de spullen die ze verkopen, die hun personeel onderbetalen en zware diensten laten draaien. Het gevolg is dat iedere echte boekenliefhebber naar de echte boekhandel gaat, waar het nog om de boeken draait, en niet om het geld.

De fixatie op geld pakt niet goed uit. Begrijp me niet verkeerd, er mag best geld verdiend worden, maar snel en veel geld, dat is helemaal niet verstandig. Je kunt aan de leiding van bijvoorbeeld een bank veel beter een gemotiveerde manager hebben die zijn werk graag doet, met oog voor zijn personeel, dan een snelle geldwolf. Dat lijkt voor idereen duidelijk, maar er wordt nog steeds geroepen dat de topmensen naar het buitenland vertrekken als wij niet meedoen met de extreme beloningen voor topmensen.

Onderschat de echte toppers echter niet: die kijken verder dan hun neus lang is en zijn liever welvarend met een bevredigende baan, tevreden werknemers en tevreden klanten, dan stinkend rijk en ongelukkig.

(hm, 8 maart 2010)