Het failliet van de vermeende gezonde marktwerking wordt nergens zo schrijnend gedemonstreerd als bij TNT Post. Het voormalige staatsbedrijf heeft onlangs aangekondigd het personeel maar liefst vijftien procent te willen korten op het salaris, om banen te kunnen behouden. Daar valt het nodige op af te dingen.

Ze herinneren we ons maar al te goed een soortgelijke actie in de zorg, waarbij mensen die in de zorg werkten, en die toch al niet zo geweldig goed verdienden, maar liefst acht procent inleverden voor “meer handen aan het bed”, zoals het zo sympathiek gebracht werd. Daar kon toch niemand tegen zijn? Dus ging men akkoord, leverde acht procent in, en vervolgens is er nooit ook maar één hand aan welk bed dan ook bijgekomen. Een ordinaire bezuinigingsactie met desastreuze gevolgen, want het vertrouwen was definitief weg (ook doordat de topmanagers extreem hoge salarissen hielden), en de motivatie van het lagergeschoolde personeel dat overbleef kelderde.

TNT-personeel is dus terecht wantrouwend. Bovendien is de kans zeker niet denkbeeldig dat ze er over twee jaar toch uitvliegen, waarna ze recht hebben op een uitkering van zeventig procent van hun, dan al extreem gekorte, salaris.

Management van TNT is overigens (net als toen in de zorg) uitgesloten van die vijftienprocentsbeknibbeling. Blijkbaar heeft ook hier, net als in het bankwezen, het management nog steeds niet door dat dit soort grappen, waarbij je jezelf consequent blijft bevoordelen terwijl je je personeel afknijpt, absoluut niet meer kan.

Nog een merkwaardig detail: de directie van TNT dreigt het personeel bij niet-akkoordgaan met uitbesteding van de postbezorging. Een praktijk die overigens al lang is ingezet – in een dorp als Westerbroek loopt geen postbode van TNT meer rond, de post wordt slordig, als het zo uitkomt, bezorgd door de ingehuurde kracht die de postzak thuis geleverd krijgt waarin zich alle post voor het dorp bevindt. Dat postbezorging typisch iets is voor een staatsbedrijf, waarbij solidariteit een basisgegeven is (als je in de stad woont betaal je evenveel voor een brief als iemand op een afgelegen stukje hei), dat is blijkbaar een verouderd inzicht.

Nog even over die dreiging met uitbesteding van de postbezorging. Dat wordt extra wrang als we de brief lezen die TNT Post in april 2009 huis aan huis verspreidde in Nederland. Hier rechts een paar fragmenten uit deze brief, waarvoor de uitdrukking “gotspe” wel lijkt te zijn uitgevonden. Om te beginnen de manier waarop andere postbezorgers verdacht worden gemaakt: “Want u moet er toch niet aan denken dat er bijvoorbeeld opeens een deurwaarder voor uw deur staat vanwege een niet betaalde rekening die u nooit heeft ontvangen!” en, nadat er is gesteld dat het weleens langer kan duren dan u gewend bent tot u post ontvangt als de verzender niet voor TNT heeft gekozen: “Langer – of in het ergste geval – misschien wel helemaal niet.”

Als ik zoiets lees ontsnapt er meteen een knetterende vloek aan mijn ontstemde gemoed. Heeft u even een uurtje, meneer Koorstra? De heer Koorstra is de voorzitter van de directie van TNT Post die de brief ondertekende, en die blijkbaar absoluut niet op de hoogte is van de dagelijkse praktijk. Want het is juist TNT Post die de meeste problemen met mijn post veroorzaakt. Alleen in de afgelopen maand al zijn er twee pakjes spoorloos verdwenen waarvoor de postbode een briefje in de bus had gedaan waarmee ik het betreffende pakje op het postkantoor kon afhalen. Gewoon spoorloos verdwenen. We hebben het dan nieteens over de ontelbare keren dat pakjes bij willekeurige buren zijn afgegeven zonder een briefje in mijn brievenbus te doen – eentje was door een buurman maar terug gestuurd naar Hawaii omdat hij mijn naam niet herkende.

En ik ken nu in ieder geval al twee postbezorgers (DHL is er een van) die aanzienlijk sneller hun pakjes afleveren dan TNT Post, en waarbij je je pakje bovendien onderweg keurig kunt traceren.

Kortom – een bedrijf dat het zo slecht doet, niet alleen qua service, maar zeker ook wat betreft de behandeling van het eigen personeel, zou wel eens wat minder hoog van de toren mogen blazen. Hoog tijd dat TNT Post weer genationaliseerd wordt. Als het met banken kan, dan zeker ook met de post.

(HM – 19 april 2009)