Elke zondagmorgen kun je van half elf tot twaalf uur in principe op NPO1 kijken naar de VPRO-programma’s Vrije Geluiden en Boeken, twee unieke oases in het televisielandschap, met respectievelijk bij Vrije Geluiden bijzondere, spannende, nieuwe en unieke muziek die je nergens anders hoort of ziet, en bij Boeken twee interviews van twintig minuten met schrijvers over hun boeken. Ik ga er altijd even voor zitten, terwijl ik verder eerlijk gezegd nauwelijks of geen televisie meer kijk.

Muziek
Wat muziek betreft is het aanbod al behoorlijk verschraald en uitgekleed sinds de aanbieders (in mijn geval XS4ALL) het zenderpakket nogal drastisch hebben aangepast aan het gemiddelde publiek – dat betekent dat BBC4, waar elke vrijdagavond goede muziek te vinden was uit het pakket verdwenen is, net als klassieke zenders als Mezzo of Performance. Zenders die jazz of wereldmuziek aanbieden zijn al helemaal nergens meer te vinden, terwijl er een hele riedel aan slechte popzenders wordt aangeboden met derderangs entertainment. Goede muziek? Vergeet het maar – alleen dat ene krappe uurtje op de zondagmorgen dat Vrije Geluiden heet, werkelijk waar.

Einde verhaal
En dat uurtje verdwijnt nu, want men heeft in al haar wijsheid besloten dat Vrije Geluiden en Boeken stoppen per 1 januari 2020. Waarschijnlijk vallen de kijkcijfers tegen, en moet er op die zondagmorgen een massa jongeren naar die zender gelokt worden. Sorry dat ik wat cynisch dreig te worden, maar dit is een besluit dat ik echt niet begrijp. Verschraling alom, en dan gooi je de twee enige echte kwaliteitsprogramma’s weg?

Vervanging
Er komt iets “moois” voor in de plaats, wordt er beloofd – dat hebben we eerder gezien. Een algemeen cultureel programma, met aandacht voor film, theater, muziek en boeken. Dan weet je het wel – dat wordt weer van alles bijna niks, flarden en fragmenten waar je niets mee kunt, en zeker geen tijd voor een interview van twintig minuten.

Sport
Dan de sport. In mijn zenderpakket wemelt het van de sportzenders. Toch meent de openbare omroep dat wij als kijker dringend behoefte hebben aan sport op die zenders, en dat bovendien alles daarvoor moet wijken – voetbal, wielrennen, schaatsen, tennis, er is altijd wel wat. Vrije Geluiden moest een aantal keren wijken voor een stompzinnige wedstrijd die net zo goed naar een commerciële zender had gekund – we weten immers hoe corrupt de sport in elkaar steekt en hoeveel die snotneuzen van voetballertjes verdienen? Laat de kijker dan ook maar betalen om er naar te kijken, en besteed er alsjeblieft geen cent openbaar geld aan. Zelfs op de radio gaat de sport tegenwoordig voor alles – Met Het Oog op Morgen, het enige radioprogramma waar ik nog naar luister, moest afgelopen week plaatsmaken voor een voetbalwedstrijd die uitliep… Alsof er nog iemand naar een voetbalwedstrijd zit te luisteren tegenwoordig.

Prioriteiten
De openbare zenders zouden hun prioriteiten wat beter op een rijtje moeten krijgen. Cultuur zou op één moeten komen met op afstand de rest, en commerciële rommel als sport verban je naar de commerciële zenders. Moet je eens kijken wat je dan aan ruimte en geld over houdt. Daar kun je heel wat kunst, muziek, theater en boeken mee redden. Geef ze allemaal maar hun eigen kwaliteitsprogramma. Kijk bijvoorbeeld maar eens hoe ze bij de Belgische televisie programma’s maakten over kunst, door kunstenaars die een grote tentoonstelling hadden te vragen naar hun favoriete kunstenaars en tentoonstellingen. Dan is kunst niet saai meer.

Vrije Geluiden en Boeken
Laat het nog een keer gezegd zijn: het is een grote schande dat Vrije Geluiden en Boeken zomaar verdwijnen. Bij deze protesteer ik daar dan ook hartgrondig tegen!

HM 7 juli 2019