Als Balkenende het over “de Zorg” heeft herhaalt hij maar één mantra: “De Zorg moet efficiënter”. Meer heeft hij eigenlijk niet te melden, en als je goed luistert moet je wel tot de conclusie komen dat hij echt niet weet waar hij het over heeft. Het woord “kwaliteit” komt in zijn zorgvocabulaire absoluut niet voor – als alles efficiënter gaat zijn alle problemen in de wereld van Jan Peter opgelost.

V&VN is de beroepsvereniging voor verplegenden en verzorgenden, de “zorgprofessionals”, zeg maar. Die beroepsvereniging organiseerde een “Tour van de Verzorging” waarin projecten die vanuit de zorg ontstaan zijn gepresenteerd worden. Op donderdag 26 oktober werden drie geselecteerde projecten gepresenteerd in het Heymanscentrum in Groningen, en dan blijkt dat er vanuit de zorg zeer nadrukkelijk gewerkt wordt aan kwaliteitsverbetering van de zorg. En wat blijkt? Nergens valt het woord “efficiënt”. Bij de mensen die in de zorg werken staat gelukkig de kwaliteit voorop.

We lichten hier de nummers één en twee eruit. De derde presentatie ging over de zorg voor stervenden, maar die was niet echt goed op de praktijk gericht en hield vooral een oproep voor warme zorg (zonder kouwe drukte) in. Daar kan iedereen zich wel in vinden, maar een echt praktische invulling was bij deze presentatie niet aanwezig.

1 Het Gastenboek

Het begrip gastenboek komt uit de hotelwereld, maar twee medewerkers bij een revalidatieafdeling bedachten dat het gastenboek goed kan worden ingezet om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Het gastenboek wordt door de patiënt, die vrij kort opgenomen is, aan het eind van zijn verblijf ingevuld, met de specifieke vraag om ook kritiek te spuien en zaken te vermelden waar de “gast” tegenaan gelopen is, zodat die opmerkingen gebruikt kunnen worden om de zorg te verbeteren. In het tweewekelijkse werkoverleg staat het gastenboek vast op de agenda, waardoor een follow-up gegarandeerd is. Een verbeteridee waarmee in principe elk team aan de slag kan. Dat was ook de reden waarom dit project won.

2 Muziekclubs

In de meeste verpleeghuizen en verzorgingshuizen wordt muziek alleen als achtergrondbehang gebruikt, zonder dat er aan bewoners wordt gevraagd of dit ook de muziek is die ze willen horen. En als er actief iets aan muziek gedaan wordt betekent dat vaak dat er oude kinderliedjes worden gezongen. Dat het ook anders kan bewijst Hilde Arts die in verzorgingshuis De Zonnehof in Haren twee muziekclubs draait waarin bewoners serieus worden genomen. Er is een club voor lichte muziek en eentje voor klassieke muziek, en bij beide clubs blijkt dat muziek een geheimzinnige maar zeer positieve uitwerking heeft. Om te beginnen blijkt muziek zich stevig in je geheugen te nestelen, waardoor er ook bij beginnende dementie veel aan herinneringen boven wordt gehaald. Verder blijken mensen het heerlijk te vinden om met gelijkgezinden een uurtje samen te kunnen genieten van muziek. Het blijkt een probaat middel tegen eenzaamheid te zijn. En er komen verhalen los, mensen delen die verhalen ook, zelfs als het om persoonlijke geschiedenissen gaat. Je hebt voor het draaien van zo’n club overigens wel iemand nodig die veel van muziek weet, en die bovendien de associaties van mensen goed kan volgen. Maar dan blijkt muziek een onuitputtelijke bron te zijn.

Zomaar twee voorbeelden van projecten die door mensen die gewoon in de zorg werken zijn opgezet, en die niets te maken hebben met de door Balkenende zo hevig gewenste efficiëntie, maar alles met welzijn en kwaliteitszorg.

(26 oktober 2006)