Na een overweldigend goede start van drie topdagen op rij zakte het Europa Festival even seriues in. Om te beginnen werd de Italiaanse avond op zondag helaas afgelast, waardoor we de nacht van de Tarantella moesten missen. Jammer, want diezelfde dag raasde de Giro door de stad, dus de sfeer was in orde. Op maandag was er een netwerkavond die waarschijnlijk alleen voor Utrechtenaren interessant was, en pas op dinsdag was er weer iets interessants te melden. Overigens misten wij door omstandigheden (we gingen even naar Leeuwarden op en neer om Jip te zien afstuderen) het woensdagconcert van de Ierse band Altan – we stonden om half tien voor een dichte deur. Jammer. Bovendien hebben we de laatste muzikale avonden ook gemist – zowel Modes en Drones (met Matthias Loibner, Jouhiokesteri, Yann-Fanch Kemener en Aldo Ripoche) als Intermezzo Flamenco (met Maraito Chico en Fernando de la Morena). Jammer, want de avonden die we wel meemaakten waren allemaal meer dan zeer geslaagd.

Op de rug van de stier

Dat was de titel van de literaire avond waar schrijfster Nelleke Noordervliet, essayiste  en NRC Handelsbladredacteur Margot Dijkgraaf en dichteres Hanneke van Eijken lezingen hielden over de vraag “bestaat er een Europese literatuur?” om daar vervolgens over in debat te gaan. Er werd aan het begin van de avond, misschien om de vrijwel lege zaal te rechtvaardigen, gesteld dat zowel Europa als literatuur niet sexy zijn, en eerlijk gezegd waren wij hier ook alleen omdat we benieuwd waren naar dit aspect van het festival, maar het moet gezegd dat zowel Dijkgraaf als Noordervliet voor een prikkelende avond zorgden waarbij niet al te veel platgetreden paden werden belopen. Uiteindelijk blijkt literatuur, met schrijvers die solo een boek schrijven, wezenlijk anders dan muziek, waarbij we een paar avonden eerder hadden constateren dat een Belgische en een Turkse band samen moeiteloos Europese muziek blijken te kunnen creëren. En we blijken ons pas Europeaan te voelen als we ons buiten Europa bevinden.

Hemelse volkspolyfonie uit de Balkan

Op Hemelvaartsdag moesten we uitwijken naar de Pieterskerk, en dat bleek de perfecte locatie voor de Bulgaarse en Servische vrouwen die hun meerstemmige “volkspolyfonie” hier magnifiek hoorden klinken. We hoorden twee totaal verschillende kwartetten, afgewisseld met een bijzonder soloconcert van de draailiervirtuoos Matthias Loibner, die op dit eeuwenoude instrument merkwaardig moderne muziek maakt. Improvisaties die je eerder avantgardistisch zou moeten noemen, en waarbij wij constant op het puntje van onze bank zaten.

Het Eva Quartet heeft een bijzondere aanpak, want hun meerstemmige Bulgaarse zang klinkt op momenten verrassend modern. Hier stonden vier zeer zelfbewuste vrouwen, allemaal even sterk als zangeres en werkelijk fenomenaal mooi als ze samenzongen. Oud en nieuw vielen hier prachtig samen, en de mannelijke gast die even meesepeelde en zong voegde ook daadwerkelijk iets toe. Het Eva Quartet houdt een traditie fris en levend die tot nu toe als vrij statisch bekend was.

Svetlana Spajíc stapte voor het laatste nummer van Matthias Loibner even op het podium om samen met hem een bloedstollend mooi lied te zingen, waarna ze met haar eigen kwartet verder ging. Ook hier vier messcherp meerstemmig zingende vrouwen, maar dit kwartet heeft zich gespecialiseerd in de expressieve polyfonie van Servië, waarbij Spajic de onbetwiste leider is, wat een totaal ander resultaat opleverde dan bij het Eva Quartet. Deze vier zongen in traditionele kleiding, en je kon horen dat ze met beide voeten heel stevig in de tradities staan. Daarbij moet worden opgemerkt dat Spajic een mooie donkere, kippenvelverwekkende stem heeft waardoo we ook voor dit kwartet buitengewoon veel waardeing konden opbrengen.