Het Nationaal Monument Kamp Vught bestond in 2010 twintig jaar. Ter gelegenheid daarvan verscheen er een cd met vijftien liedjes en een dvd met verhalen. Beide zijn even indrukwekkend en even actueel. Het opmerkelijke aan de cd is dat de liedjes die de kleine persoonlijke verhalen vertellen het hardste binnenkomen. Het liedje van Gerard van Maasakkers waar je hier een klein fragment van kunt beluisteren wordt verderop zo aangrijpend dat de tranen mij over de wangen liepen. En niet alleen vanwege de aangrijpende situatie die geschetst wordt, maar ook door de vanzelfsprekende manier waarop de verteller steeds zegt: “wat zou jij dan doen?”, waarin de vanzelfsprekendheid besloten ligt dat jij het net zo zou doen, boterhammen in de vensterbank leggen (om maar iets heel simpels te noemen).

Het schrijnende is dat je op de dvd, waar mensen uit het dorp Vught over hun ervaringen met het kamp vertellen, onder meer een man tegenkomt die met volle overtuigingskracht vertelt dat hij zijn broer op een bepaald moment uit het kamp weghield omdat hij veel te roekeloos was en zijn laatste boterham wel weg wou geven, en dat kon natuurlijk niet. Hier hoor je een overtuigd lafaard aan het woord die uitlegt dat hij niemand hielp en zeker geen briefjes smokkelde ofzo, want dat was veels te gevaarlijk, en die verderop ook nog eens vertelt hoe hij de binnenkant van een veewagen met prikkeldraad betimmert terwijl hij weet dat die later zal worden volgestouwd met zwangere vrouwen en kinderen. “Maar ja, je wordt er hard van”.

Gelukkig staan daar ook andere verhalen tegenover, onder meer van een vrouw die vertelt dat ze voor boterhammen voor de gevangenen zorgde en briefjes smokkelde en dat natúúrlijk altijd deed en dat ze nooit bang was geweest: “Dat deed je gewoon”. Maar het zijn stuk voor stuk confronterende verhalen, waarbij iedereen na al die jaren het hevigst geschokt blijft door het feit dat er ook kinderen en zwangere vrouwen in dat kamp zaten en dat ze er alleen met stille machteloze woede naar konden kijken, en alleen soms maar een heel klein beetje konden helpen.

De cd bevat een aantal zeer aangrijpende liedjes, maar helaas ook een aantal goedbedoelde idealistische onzinliedjes als Helden van Renee van Bavel (“”Ik was vast een van de helden die vast wel wat deden, die heus wel wat zeiden, ik zou er vast wel staan…”), maar cd en dvd zijn alleen al de moeite waard vanwege de stilmakende verhalen op de dvd (38 indrukwekkende minuten waar je even een goed moment voor moet kiezen) en de liedjes van Gerard van Maasakkers (het bijna zes minuten durende Kamp Vught en Wie), Heddy Lester (Pa en Nooit zongen vogels harder), Gé Reinders (De kaart van Kamp Vught) en meer.

Klik op het driehoekje om het fragment te beluisteren.