Belangen
Dat er mensen zijn die economische belangen boven maatschappelijke belangen stellen, vind ik op zichzelf al verbazingwekkend, maar dat sommige mensen dat zelfs schaamteloos in het openbaar belijden vind ik nog veel verbijsterender. Zeker als het om politici gaat, die de belangen van de hele samenleving zouden moeten dienen.

Toezicht
Een kamermeerderheid vroeg dinsdag 4 juni 2024 aan de regering om meer toezicht op het ‘activistische beleggingsbeleid’ van pensioenfondsen met als argument dat pensioenfondsen vooral op aarde zijn om een koopkrachtig pensioen bij elkaar te beleggen voor hun deelnemers, niet om de aarde te redden.

Wie gaat er over de pensioenen
Deelnemers van pensioenfonds ABP verklaarden tijdens een onderzoek dat ze een goed pensioen willen, maar ook dat ze daar straks van willen genieten in een leefbare wereld. Blijkbaar vinden de pensioendeelnemers een leefbare aarde belangrijker dan de meerderheid van de kamer. De vraag is dan: ‘Wie gaat er over die pensioenen, de Tweede Kamer of de Pensioenfondsen en hun deelnemers?’

Activistisch beleid
Voor de VVD, BBB en SGP zijn dat niet de pensioenfondsen, want die politieke partijen dienden de motie in om meer toezicht te houden op het ‘activistisch beleggingsbeleid van de pensioenfondsen. Overigens wordt de term ‘activistisch’ in de motie niet gedefinieerd. De kamer vindt dat de regering moet uitzoeken hoe het toezicht op pensioenfondsen strenger kan.

Een grens
Gelukkig is demissionair minister Carola Schouten die over pensioenen gaat kritisch over het ingrijpen in de bestuurskamer van fondsen. Afgelopen najaar zei ze in een debat dat hierover gehouden werd: ‘Als wij hier gaan bepalen waar wel of niet in belegd mag gaan worden of hoe je dat moet doen, dan vind ik dat echt wel een principiële grens overgaan’.

Duurzaam gevaar
In de Verenigde Staten van Amerika ondertekenden vorig jaar negentien Republikeinse staten een verklaring die stelt dat duurzaam investeren ‘een gevaar voor de economie en individuele vrijheid’, zou zijn. Blijkbaar betekent het hebben van een zogenaamde ‘vrije markt’ dat je schijt moet hebben aan alle belangen die niet in het voordeel van beleggers en aandeelhouders zijn.

Economische waarde
Schone lucht heeft volgens die visie geen economische waarde. Dierenwelzijn en schoon water en een vruchtbare gifvrije aarde hebben dat blijkbaar ook niet. Dus moeten pensioenfondsen die niet willen investeren in een vervuilende economie strenger onder toezicht geplaatst worden. Stel je voor dat ze de belangen voor het klimaat en voor een leefbare omgeving boven de belangen van het economisch rendement zouden plaatsen, dan zou dat een gevaar betekenen voor de economie en individuele vrijheid.

Onbeperkt graaien
Welke economie? Alleen die economie waar hoge rendementen mee te behalen is, hoe schadelijk die economie uiteindelijk ook voor de samenleving als geheel is. Want stel je voor dat dat niet meer zou mogen, dan wordt de individuele vrijheid van beleggers en aandeelhouders om een zo hoog mogelijk financieel rendement te kunnen behalen aangetast. En dat kan natuurlijk niet.

Beleggen
Want wat is belangrijker dan die individuele vrijheid? Het bestaansrecht van toekomstige generaties? Een schone en leefbare planeet? Niet volgens de kamermeerderheid die een strenger toezicht op de pensioenfondsen wil. Ongelimiteerd geld uit de samenleving kunnen en mogen trekken is voor die kamermeerderheid blijkbaar veel belangrijker. Zeker voor die selecte groep die veel geld heeft. Want om te kunnen genieten van de individuele vrijheid om zoveel mogelijk geld door middel van beleggingen te kunnen vergaren, moet je natuurlijk wel geld genoeg hebben om mee te kunnen beleggen.

Parasieten
Ik heb het al eerder gezegd en ik zeg het nog meer een keer. Het aandeelhouderskapitalisme is een parasitaire vorm van kapitalisme. Dat blijkt door veel kamerleden een positieve vorm van kapitalisme gevonden te worden. Zo belangrijk dat het redden van de aarde er ondergeschikt aan gevonden wordt.

Het moet toch niet veel gekker worden.

Geld en vergunningen
Dat de gezondheid of het welbevinden van burgers er voor politici en ondernemers minder toe doen dan de economische belangen van ondernemers is helaas een onmiskenbaar feit. Dat bedrijven vergunningen krijgen voor het gebruiken van gif of het lozen van giftige stoffen in het oppervlaktewater en de lucht, is geen geheim. Denk maar aan Tata Steel en Chemours. Ook de Agro-industrie mag gerust zijn vervuilende gang gaan vanwege economische belangen.

Schiphol
Dat Schiphol steeds weer mag uitbreiden, ook al levert dat een enorme geluidsoverlast en luchtvervuiling op, weet iedereen die niet eeuwen onder een steen geleefd heeft. Dat zou zijn vanwege het enorme economische belang dat Schiphol zou hebben voor onze nationale economie. En dat economische belang mag blijkbaar ten koste gaan van het woongenot en de gezondheid van veel burgers.

Lokaal
Ook lokale politici blijken niet immuun te zijn voor het virus dat economische belangen heet.

Evenementen
In steeds meer binnensteden worden er steeds meer evenementen gehouden. Dat is gunstig voor degenen die die evenementen organiseren. Zo’n evenement trekt veel bezoekers die de organisatoren van die evenementen veel geld opleveren. Voor de bewoners van die binnensteden is dat niet zo gunstig. Vooral vanwege de geluidsoverlast.

Toegestane ¨pokkeherrie
Als er vlakbij je woning een evenement wordt georganiseerd dan kun je daar, ook binnenshuis, aardig wat geluidsoverlast van ervaren. De maximale  geluidssterkte tijdens een evenement in de woning zou ongeveer 50 dB moeten zijn, omdat dat de maximale geluidssterkte is waarbij je net nog zonder stemverheffing met elkaar kan praten. De geluidsisolatie van de meeste woningen in de binnenstad is maximaal 20dB, dus mag de gevelbelasting maximaal 70 dB zijn, fors lager dan de nu toegestane 80 dB gevelbelasting bij een evenement (met elke 3 dB verdubbelt de geluidssterkte, dat betekent dat een extra 10 dB betekent dat het geluid meer dan drie keer zo hard is).

Gehoorschade
Niet alleen de bewoners hebben last van dat geluid, maar dat harde geluid levert ook een gezondheidsrisico op voor bezoekers. Volgens TNO lopen per jaar ongeveer twintigduizend jongeren door dit soort evenementen gehoorschade op. Maximaal zouden bezoekers aan 92 dB blootgesteld mogen worden volgens GGD Nederland, veel lager dan de nu toegestane 103 dB (dat is een geluidssterkte die bijna vier keer zo hard is dan 92 dB).

Geluidsoverlast onderschat?
Dat geluidsoverlast gezondheidsschade betekent, blijkt uit een artikel in Science waarin aangetoond wordt dat kuikens in het ei groeistoornissen vertonen wanneer eieren aan te hard geluid worden blootgesteld. Dat betekent dat evenementen waarbij 103 dB als geluidsnorm wordt toegestaan niet alleen voor de bewoners en de bezoekers van de binnenstad schadelijk zijn, maar ook voor de vogelstand in de stad. Uit onderzoek blijkt dat het aantal vogels in stedelijke gebieden daalt. Het roept ook vragen op over de gevolgen van geluidsoverlast op ongeboren kinderen.

Bezwaren en vergunningen
Bezwaar maken tegen vergunningen voor dit soort evenementen is vrijwel onmogelijk omdat de vergunning vaak pas kort van tevoren wordt verleend, of zelfs pas nadat het evenement al heeft plaatsgevonden. Ook bezwaren worden vaak pas behandeld nadat het evenement al heeft plaatsgevonden. Daarnaast controleert en handhaaft de gemeente de toegestane geluidssterkte niet of nauwelijks, zodat zelfs overschrijdingen van de toegestane geluidsoverlast niet worden gemeten en bestraft.

Geluid moet je voelen
Als de geluidssterkte die evenementen mogen produceren zoveel schade toebrengt, waarom wordt daar dan niets aan gedaan? Organisatoren vrezen dat er minder bezoekers zullen komen als de geluidssterkte aan gezondheidsnormen worden aangepast omdat ze er van uitgaan dat de bezoekers van hun evenementen het geluid niet alleen willen horen, maar ook willen voelen. Hoe valt anders de voorkeur voor harde dreunende bassen te verklaren?

Foute aanname
Of die aanname ook klopt, is maar de vraag. Het zou zo maar kunnen dat een minder hard en dreunend geluid juist meer bezoekers zou aantrekken. Misschien wel juist mensen die nu wegblijven omdat ze het lawaai te intens vinden, of al gehoorschade hebben opgelopen en niet het risico willen lopen dat het bezoeken van een evenement hun gehoorproblemen verergert.

Drogredenen te over
Maar om te voorkomen dat het aantal bezoekers minder zou worden als er minder dreunend lawaai geproduceerd mag worden, willen organisatoren van evenementen dat niet uitproberen. Misschien ook omdat bezoekers wellicht minder consumpties zullen gebruiken als ze tijdens zo’n evenement op een rustige manier met elkaar zouden kunnen communiceren.

Belanghebbende
Dus lobbyen ze bij de gemeente om vooral niets te veranderen aan hun ‘recht’ om geluidsoverlast te veroorzaken. Bij de lokale politici en betreffende ambtenaren vinden ze een gewillig oor. Protesterende binnenstadsbewoners worden vrijwel altijd genegeerd op puur formele en vaak ondoorgrondelijke gronden. Zo werd ons meegedeeld dat wij ‘juridisch geen belanghebbende’ zouden zijn toen we protesteerden tegen de overlast dat een evenement, dat nog geen tien meter van ons huis plaatsvond, ons bezorgde. Dat onze ramen door dreunende bassen letterlijk in de sponningen stonden te trillen, deed er blijkbaar niet toe.

Geld gaat altijd voor
Als er gekozen moet worden tussen economische belangen en het welzijn, de gezondheid en het welbevinden van mensen, wordt er te vaak voor economische belangen gekozen. Dat blijft mij bevreemden. Het welzijn, de gezondheid en welbevinden van mensen doet er blijkbaar minder toe dan de vrijheid van ondernemers, aandeelhouders en beleggers om ongelimiteerd geld te kunnen verdienen.

Welzijn
Alsof geld verdienen en economische belangen synoniemen van elkaar zijn. Alsof welzijn, welbevinden en gezondheid geen waarde zouden hebben, behalve als er geld mee te verdienen is. Alsof geld op zichzelf waardevoller zou zijn dan welzijn, welbevinden en gezondheid.

Ongegeneerd voor het geld
Dat het welzijn, welbevinden en gezondheid van mensen ondergeschikt gemaakt worden aan geldverdienen is helaas een feit. Dat er mensen zijn die met droge ogen dat systeem verdedigen en zelfs actief promoten, blijf ik uitermate vreemd en eigenaardig vinden. Vooral de schaamteloosheid waarmee dat gebeurt, blijft mij verbijsteren.

Voor het stuk over geluid heb ik dankbaar gebruik gemaakt van een artikel van Ben Nijssen in de Binnenstadskrant, een Utrechtse onafhankelijke uitgave op initiatief van bewonersgroepen, die in de Binnenstad van Utrecht gratis huis aan huis wordt verspreid. Voor het stuk over de pensioenfondsen heb ik me gebaseerd op een artikel in Trouw.