Heimat beschouw ik als de Grote Europese Film, en ik dacht dat de drie televisieseries die ook als één lange reeks samenhangende films kunnen worden gezien, door regisseur en schrijver Edgar Rietz afgerond waren. Nu is er onverwacht Heimat 4, een film van tweeëneenhalf uur waarin Reitz de cirkel rond probeert te krijgen. Of dat is gelukt is nog maar de vraag, maar de poging is begrijpelijk. Na in drie delen een eeuw Duitse en Europese geschiedenis op de huid te hebben gezeten volgen we in dit allerlaatste deel de dochter van Hermann, de hoofdrolspeler in een deel van de eerste serie en de complete tweede en derde serie, in haar poging het verleden van zich af te schudden.

Lulu is 35 en probeert het verleden achter zich te laten om eindelijk zelf te gaan leven, op weg naar de toekomst. Reitz gebruikt voor de terugblikken fragmenten uit de drie series die nog niet eerder vertoond zijn. Hij kwam nogal wat interessante stukjes tegen die op de een of andere manier in eerste instantie op de montagetafel sneuvelden. Daar zitten fragmenten bij die zeker interessant zijn, maar alles bij elkaar moeten we toch constateren dat de film te fragmentarisch is en te weinig samenhang vertoont. De connectie met Lulu is ook net iets te vergezocht, vrees ik.

Toch valt er voor iedereen die de drie series gezien heeft veel te genieten. Maar dan ook alleen voor die categorie. Als je Heimat niet kent kun je beter bij een van de drie series starten. Voor de fans bevat het fraaie boekwerk met de twee dvd’s nog behoorlijk wat extra’s, zoals het mooi verzorgde boekje en de extra dvd met de documentaire Schabbach ist überall, waarin de opnames van Heimat 3 worden gevolgd, met interviews met dorpsbewoners en acteurs. In deze documentaire wordt ook duidelijk hoeveel impact de films hebben gehad op Duitsland en vooral op de regio waar het grootste deel van de geschiedenis zich afspeelt. Dat is niet gering.

Met andere woorden – voor gevorderde Heimatologen is dit een mooie aanvulling, hoewel niet onmisbaar.