
- stefan brijs post voor mevrouw bromley
Post voor Mevrouw Bromley is een vuistdikke, ruim vijfhonderd pagina’s dikke roman van Stefan Brijs over de Eerste Wereldoorlog die een bijzonder, realistisch licht werpt op die oorlog. Doordat Brijs grondig onderzoek heeft gedaan naar met name de situatie in Engeland tijdens de oorlog ontdekte hij dingen over de manier waarop jonge jongens vrijwel gedwongen werden in het leger te gaan en over de propaganda, dat alle glamour, mocht die nog rond die verschrikkelijke oorlog hangen, na het lezen van dit boek wel definitief verdwenen is.
Het boek is geschreven in de vorm van een vlotgeschreven roman, maar alles is gebaseerd op feiten, en daardoor krijg je het gevoel dat je er bijna middenin zit. De ik-figuur heet John Patterson en is zoon van een postbode. Het slimme van Brijs is dat hij zijn hoofdfiguur tegelijk zoogbroer maakt van Martin – John’s moeder overleed in het kraambed en hij werd gevoed door Martin’s moeder, en later ook half in dat arme gezin opgevoed, waardoor je meteen twee Britse milieus leert kennen. John wil Engels studeren, het straatschoffie Martin wil vechten in de oorlog en probeert John te overreden mee te gaan. John weigert, en de eerste helft van het boek speelt zich af in Londen, waar we zien hoe de bevolking iedere jongen die achttien of ouder is met stevige drang probeert te overreden in het leger te gaan – je bent wel een enorme lafaard als je het niet doet.
Verder zien we hoe de Duitsers die al tijden vredig in Londen leefden, als professor, kapper of klokkenhandelaar, hun leven ineens niet meer zeker zijn, en lezen we hoe het bericht van overlijden van de gesneuvelde soldaten door de postbodes bezorgd wordt – op voorgedrukte formulieren, later gevolgd door een standaardbrief, waarin steevast staat dat zoon of echtgenoot gevochten heeft als een leeuw en dapper in de strijd gestorven is.
Martin slaagt erin met een list in het leger terecht te komen, al is hij er te jong voor, John ontdekt, nadat zijn vader tijdens een zeppelinbombardement op Londen overlijdt, dat Martin gesneuveld is maar dat zijn vader de brief niet aan mevrouw Bromley, Martin’s moeder, heeft durven bezorgen, net als een flink aantal andere doodsberichten.
John gaat uiteindelijk toch de oorlog in, en Brijs gaat daarbij de verschrikkingen van die vreselijke loopgravenoorlog niet uit de weg, waarbij hij ook ingaat op de verschillende manieren van verwerking van de verschillende mannen. Huiveringwekkende verhalen.
Het eerste fragment dat we je hier laten lezen speelt zich af in Londen, als Martin en zijn vrienden de winkel van een Duitser kort en klein geslagen hebben, het tweede fragment speelt zich af aan het front en dat moet je alleen lezen als geen zwakke maag hebt.
John komt uiteindelijk de waarheid over Martin’s dood te weten, en die is nog schrijnender dan je verwacht, zeker als je bedenkt dat we het hier over jongens van achttien hebben.
Post voor Mevrouw Bromley is een indrukwekkend anti-oorlogsboek, dat eigenlijk gewoon tegen de oorlog is omdat er sec wordt opgeschreven hoe het er aan toe ging. Indrukwekkend en aangrijpend.
-
Stefan Brijs – Post voor Mevrouw Bromley – Uitgeverij Atlas – ISBN 978-90-450-1984-0
© Stefan Brijs, uit Post voor mevrouw Bromley