Hé, waar zijn mijn kindjes? is wat mij betreft het boek van het jaar.  Dit geniale boek heeft alles wat een goed boek moet hebben in zeer ruime mate, waardoor werkelijk elke literatuurliefhebber er van kan genieten. Ik loop even alle punten met je langs.

Vertaler par excellence Robbert-Jan Henkes, die al een indrukwekkende staat van dienst heeft met een aantal vrijwel onvertaalbaar geachte boeken (onder meer James Joyce) vond een kinderprentenboek dat in 1937 in Leningrad verscheen, met tekeningen van Nikolaj Radlov. Die tekeningen alleen al zijn een schat, want ze vormen kleine anekdotes, ministripverhalen eigenlijk, waar tekst meestal overbodig is. Toch hebben drie dichters die tekeningen van hele simpele gedichten voorzien.

Die dichters waren Daniil Charms, Nina Gernet en Natalja Dilaktorskaja, en dat deed bij Henkes meteen de alarmbellen afgaan – onbekende gedichten van Charms! Alleen stond er niet bij wie welk gedicht geschreven had, maar een derde zal toch wel van Charms geweest zijn, kunnen we aannemen.

En dan begint het grote avontuur, want Henkes gaat de uitdaging aan en neemt ons als lezer en kijker volledig mee op zijn vertalersreis. En dat betekent dat hij je niet alleen een lesje vertalen geeft, maar dat hij je ook laat zien en voelen wat vertalen betekent – het is namelijk, zoals Henkes terecht zegt, de aandachtigste vorm van lezen. Je mag nergens overheen lezen en er mag geen nuance onopgemerkt blijven. En je moet als vertaler dezelfde toon bereiken als het origineel, wat bij de tegendraadse Charms nog niet zo eenvoudig is.

Henkes laat je als lezer ook zien dat simpel het moeilijkste is, en dat kindergedichten vertalen geen eitje is. Kinderen dienen serieus te worden genomen. Ik laat hier een paar regels zien die dat duidelijk maken, en Henkes gaat daar in het boek ook nog uitgebreider op in.

Ik laat je hier het gedicht waar het boek zijn titel aan ontleent in zijn geheel zien zodat je de werkwijze van Henkes goed kunt volgen. Eerst zie je de plaatjes van Radlov met de originele tekst en de letterlijke vertaling, dan volgt het vertalersrelaas van Henkes – eerst loopt hij alle eerdere vertalingen langs, vooral om te laten zien hoe het niet moet, en dat is eigenlijk bij alle gedichten, met het commentaar van Henkes erbij, hilarische lectuur. En dan volgen de overwegingen en de oplossing van Henkes zelf.

Je krijgt hier dus niet alleen een bijna vergeten boek met grappige tekeningen, maar ook nog eens een buitengewoon inspirerend, humoristisch verslag van een vertaler aan het werk. Dit boek zou bij elke vertalersopleiding verplichte kost moeten worden, en voor iedereen die wil leren aandachtig te lezen is dit een absolute aanrader. Want er kan op elke bladzijde ook nog eens enorm veel gelachen worden. Heerlijk boek!

• Robbert-Jan Henkes – Hé, waar zijn mijn kindjes? – M10 Boeken – luxe paperback met flappen – € 25.-
• Bestel het boek bij je lokale boekwinkel of rechtstreeks bij M10