marco krijnsen jatti moord in het paradiso van het oosten
De Heup was het krantje van Fashion, het Paradiso van het Oosten, van Hengelo – het geeft een mooi tijdsbeeld van de hippietijd in de provincie.
© Marco Krijnsen, uit Jatti, AFdH 2016
Jatti is de titel van een roman, geschreven door Marco Krijnsen. Krijnsen geeft tegelijkertijd zelf nadrukkelijk aan dat alles wat zich in deze roman heeft afgespeeld ook werkelijk gebeurd is, hoewel de namen van de hoofdrolspelers zijn veranderd. Jatti gaat over de moord op een lastige jongen in het jongerencentrum Fashion in Hengelo, en is zowel te lezen als een detective als het verhaal van de jaren zestig en waar dat volledig fout liep.
Zelf maakte ik de jaren zestig in Maastricht door, waar je een vergelijkbaar jongerencentrum had, de Berchmans, met schuin aan de overkant het hippiecafé Strawberry Fields, waar ik zelf op zondagmiddagen plaatjes draaide. Ik zag al snel wat het effect van drugs had op sommigen, en ik bleef dan ook altijd nuchter op elk gebied – ik had genoeg aan de muziek. Toen de eerste drugsdode viel door een overdosis was het voor mij helemaal duidelijk dat er aan de aardige hippiecultuur ook minder vrolijke kanten zaten.
Jatti is een boek dat juist die zwarte kant van de hippiecultuur van de jaren zestig onverbiddelijk optekent, vooral in het eerste deel, dat wordt verteld door Fred, een Amsterdammer die in Hengelo is gestrand en als barkeeper in Fashion zijdelings betrokken raakt bij de moord. Maar hij geeft vooral een mooi en overtuigend sfeerbeeld (tot en met de spelling uit die tijd) van de jaren zestig in een gemiddelde provinciestad.
Het tweede deel wordt verteld door een politieman die de moord op de lastige Jatti nu eindelijk wel eens op wil lossen. Dat lukt voor een groot deel, maar het lijk wordt nooit gevonden, en wat betreft de exacte toedracht, en de precieze betrokkenheid van de hoofdpersonen is ook nog lang niet alles zeker. In deel drie probeert een journalist de laatste losse eindjes aan elkaar te knopen, en dat lukt bijna.
Jatti is een bijzonder boek – spannend van begin tot eind, maar vooral ook een uitstekend verhaal over de jaren zestig, zoals ik dat eigenlijk nog niet eerder heb gelezen. Misschien iets te cynisch en iets te negatief (ik herinner me die tijd toch vooral ook als een bevrijdende periode), maar onmiskenbaar realistisch.