Mijn vader werkte als uitvoerder bij een aannemer die zich voornamelijk bezighield met restauratiewerk. Zo ben ik als klein jongetje wel mee geweest naar de bouwputten in de Stokstraat, waar Romeinse badhuizen tevoorschijn waren gekomen, en mocht ik heel af en toe kijken in een gebouw waar ze mee bezig waren, zoals het oude Bonnefantenmuseum.

Mijn vader was door zijn werk zeer geïnteresseerd geraakt in de details van oude Maastrichtse huizen, en als ik met hem door de stad liep (wat niet zo heel vaak voorkwam) liep ik de helft van de tijd naar boven te kijken, naar de bijzondere gevelstenen die mijn vader mee aanwees – “Kiek ‘ns nao bove!”. Als je nooit naar boven kijkt zie je ze vaak nieteens, maar ik heb toen geleerd om in elke stad ook regelmatig de blik naar boven te richten, omdat daar soms bijzondere verrassingen te vinden zijn.

Er verscheen bij Walburg Pers een boek over gevelstenen in Maastricht dat mij op dit gebied volledig bevredigd achterliet, want de auteur, Jef Bartelet, heeft niet alleen goed naar boven gekeken, hij geeft ook relevante achtergrondinformatie, laat soms zien hoe een steen vroeger in de gevel zat en hoe de situatie nu is. En hij laat ook zien dat er tegenwoordig toch ook regelmatig met liefde en respect met die stenen wordt omgesprongen. Je kunt met dit boek in de hand wel een paar dagen uittrekken om een ontdekkingstocht door Maastricht te organiseren, want naast de bekende stenen, zoals dat van Café De Vogel Struys op het Vrijthof, zijn er, juist in Maastricht, veel schitterende gevelstenen te vinden.

Verder legt hij uit wat vroeger het nut van die gevelstenen was, als onmisbare herkenningspunten in een stad waar vroeger nog geen huisnummers bestonden. Dat zijn vaak de aansprekendste stenen, die meestal ook al een paar honderd jaar oud zijn. Hij laat overigens ook de jongste Maastrichtse gevelsteen zien die heel hoog in de Rechtstraat 87 geplaatst is: “In Den Steyven Neck”…

Kortom: een heerlijk boek, dat ongetwijfeld de oproep op de titelpagina (“Kiek ‘ns nao bove”) vele malen zal doen klinken in de straten van Maastricht.

• Jef Bartelet – Gevelstenen in Maastricht – Walburg Pers