De countdown, de ontsteking, een enorme vuurzee en dan de reis naar de ruimte, naar de oneindigheid – iedereen heeft wel eens dat memorabele moment gezien. Maar de plek waar dit allemaal plaatsvindt, daar staan we over het algemeen niet bij stil. We weten dat raketten over het algemeen op afgelegen plekken de lucht in gaan, maar hoe die lanceringssites er eigenlijk uitzien, wat er aan infrastructuur nodig is om die lancering mogelijk te maken, daar was tot voor kort nauwelijks aandacht voor..

DOM Publishers, de uitgeverij van en voor architecten, brent daar met de The Atlas of Space Rocket Launch Sites verandering in. Negentwintig van de belangrijkste lanceringssites, verspreid over de hele wereld, van Wallops Island in Virginia in de Verenigde Staten tot Tanegashima in Kagoshima Prefecture  in Japan en Woomera in Australië. Het is een rijk geillustreerd boek geworden, met niet alleen fantastische foto’s, maar ook sublieme unieke kaarten van de cartografe Katrin Soschinski, en het presenteert op een onweerstaanbare manier de geografie en de architectuur van de verschillende lanceringssites.

En daar komt, als altijd in de boeken van DOM, ook een stuk geschiedenis bij, en dat levert onder meer opmerkelijke foto’s op als de twee Indiase raketingenieurs die een deel van een raket op een fiets vervoerden in 1969.

De lanceringssites zijn vaak te vinden op afgelegen plekken, zoals ik al zei, en dat kan midden in de jungle zijn, maar ook ergens in een woestijn, een steppe of zelfs op zee. Als het maar ver genoeg van bewoond gebied is. Want zoals we inmiddels weten is er altijd het risico van explosies, of schade veroorzaakt door slijtage of vocht, zand en droogte.

De architectuur is overigens opmerkelijk vergelijkbaar, of de site nu in een ijskoud poolgebied is opgezet of midden in een bloedhete woestijn. Er is altijd een lanceerplatform nodig, en een missiecontrolecentrum, een persruimte, een brandstofdepot, werkplaatslocaties en als het om bemande ruimtevluchten gaat een plek waar de bemanning zich voor de grote reis gereed kan maken.

Er zijn een paar bekende sites als Cape Canaveral in Florida en Baikonur in Kazachstan waar toeristen ook op af komen, maar andere sites zijn misschien ook nog wel bekend van naam maar veel moeilijker bereikbaar. En sites als Plesetsk of Vandenberg zijn helemaal niet zo bekend, maar het zijn wel zo’n beetje de drukste lanceerbases ter wereld. Daarnaast zijn er ook nog een paar geheime sites, als Sohae in Noord-Korea en Palmachim in Israel.

Want het is al lang geleden dat Rusland en de Verenigde Staten de enige landen waren die raketten de ruimte in stuurden. En het zijn niet alleen landen die raketten de lucht in sturen, ook commerciële bedrijven doen mee tegenwoordig. De ruimtevaartindustrie is nog nooit eerder zo op winst gericht geweest als tegenwoordig.

Elke site wordt in dit magnifieke boek gepresenteerd met een korte geschiedenis als introductie – dan volgt een uitgebreide beschrijving met de eigenaardigheden van de site en staan we even stil bij de toekomst. Ook wordt de (geo)politieke, sociale en ecologische context van de lanceersites besproken. Ruimtevaartliefhebbers en technologie-enthousiastelingen  kunnen met dit boek dan ook uren zoet zijn, net als architectuurliefhebbers en iedereen die van geschiedenis houdt. Schitterend boek!

• Brian Harvey & Gubr Singh – cartography Katrin Soschinski, Paul Meuser (ed) – The Atlas of Space Rocket Launch Sites – Dom Publishers – hc – € 98.-
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: The Atlas of Space Rocket Launch Sites