krol en krol
Gerrit Krol die Bijbelse gedichten schrijft? Ik verwacht dan toch een beetje “tongue-in-cheek”-achtige benadering. Bij het bekijken van het prachtige boek 345 – Drie histories komt al snel de aap uit de mouw – Krol wou het zichzelf gewoon weer eens extra moeilijk maken, en kwam er achter dat de vorm in dit geval alleen goed werkte als je een verhaal herschreef dat iedereen kent. En dan zijn bijbelverhalen natuurlijk zeer geschikt.
De vorm is in dit geval bedrieglijk simpel – het eerste gedicht, of verhaal, zo je wil – bestaat uit woorden van drie letters en vertelt het verhaal van Eva en haar man (“goh zei eva”), het tweede gedicht (elk woord telt vier letters) heeft Kaïn en Abel als hoofdpersonen, en in de derde tekst (juist, elk woord telt hier vijf letters) gaat het over Maria en Jozef, en dat eindigt met de fraaie uitsmijter “Jozef lacht braaf”.
Het boek werd gepresenteerd op de dag voor Pinksteren, in de bovenzaal van Café De Sleutel aan de Noorderhaven in Groningen. Schrijver AL Snijders presenteerde het boek en las het eerste verhaal voor, na eerst uitgebreid te hebben gewezen op de valkuilen van een tekst zonder interpunctie. Maar, zo zei hij fijntjes, Krol legt zelf achter in het boek uit hoe de teksten het beste gelezen kunnen worden: “niet te snel, eerder langzaam, een beetje stuntelig is nog mooier, een beetje verlegen ook misschien, half luid, zoals een kind de woorden van een leesplankje leest”. Dat lukte goed, en tijdens dat voorlezen werd pas goed duidelijk hoe grappig de tekst van Krol is. Door de gigantische beperking die hij zich in stijl heeft opgelegd zijn de verhalen niet alleen tot hun uiterste Krolse kern teruggebracht, maar ook de humor is kernachtiger dan ooit.
De illustraties zijn textielcollages van Krols dochter Ellen die door hun volstrekt andere uitstraling toch mooi aanvullen. Het boek is verder perfect uitgegeven door uitgeverij AFdH van Paul Abels en Martien Frijns, die ook de vormgeving verzorgde. Dat leverde wederom een boek op dat tot in de kleinste details klopt, van de typografie van de teksten van Krol tot en met het katern achterin het boek met foto’s en korte interviews, dat op ander, flinterdun papier is gedrukt, en de bindwijze met de open rug, door Frijns geheel in stijl aangeduid als “onbevlekte ontvangenis”.
Gerrit Krol zelf las het tweede verhaal voor en burgemeester Wallage, nadat hij het eerste exemplaar van het boek in ontvangst had genomen, het derde, al even zoekend naar de juiste voordracht als de andere twee. En ook bij Krol en Wallage werd er door de zaal onbekommerd gelachen, want hoe virtuoos de gedichten ook in elkaar steken, ze zijn vooral heel grappig.
Het boek werd door Uitgeverij AFdH uitgegeven in een oplage van vijfhonderd genummerde en gesigneerde exemplaren. De prijs die er voor dit juweeltje gevraagd wordt, 55 euro, is dan ook een schijntje te noemen. Het is overigens zeker het overwegen waard abonnee te worden van de uitgeverij, want AFdH bewijst opnieuw dat ze elk boek met pure liefde en zonder veel commerciële gedachten maken, en dat is zeldzamer dan je denkt.
- Krol en Krol – 345 – Drie histories – AFdH Uitgevers – ISBN 978 90 811180 9 5
PS
Aan Ellen Krol heb ik een herinnering van vijfentwintig jaar geleden – in de bioscoop aan de Poelestraat in Groningen kreeg Ellen, net voor de film zou beginnen, een epileptische aanval. Mijn vriendin was verpleegkundige en greep meteen in, om ervoor te zorgen dat ze zichzelf niet zou verwonden. De jongen die bij haar was was ontzettend geschrokken, en toen ik aan hem vroeg of ze dit vaker had zei hij licht wanhopig dat hij het niet wist, omdat dit hun eerste afspraakje was. Ellen zat toen in het eerste jaar van de kunstacademie, ik in het laatste, en ik kende haar alleen van gezicht. Daarna heb ik haar nooit meer gezien, maar twee vragen zijn altijd door mijn hoofd blijven spoken – is het ooit nog wat geworden met dat vriendje, en is ze ooit nog rustig naar de bioscoop gegaan? Helaas deed zich de gelegenheid niet voor om die vragen ook te stellen. Ik was dit keer ook wat terughoudend omdat ze toendertijd, toen ze bijkwam, wat gegeneerd had gereageerd.