De liefhebbers van het werk van Karel van het Reve kunnen even vooruit – deel 1 en 2 van zijn verzameld werk zijn samen verschenen, en de opzet van die twee delen doet ons al in de handen wrijven van voorpret voor de delen 3 tot en met 7, want deze uitgave van het Verzameld Werk van een van de allerbeste Nederlandse schrijvers ooit is meer dan voorbeeldig.

Nadat Karel was overleden verschenen er posthuum nog twee bundels met teksten. Dat was al een groot genot, want het lijkt er sterk op dat Karel maar héél af en toe een mindere dag had – eigenlijk zijn al zijn teksten goed, prikkelend, humoristisch, to-the-point en zeer leesbaar. Het Verzameld Werk wordt door van Oorschot perfect uitgegeven, als een soepel, lekker in de hand liggend, dundruk boek, echt gebonden, met leeslint. Het stofomslag is puur typografisch en ziet er perfect uit. Voor de boekhandel is er een buikbandje omheen gevouwen dat bij mij inmiddels als tweede leeswijzer bij het notenapparaat functioneert.

Het lijkt wat merkwaardig dat iemand die alles van Karel in huis heeft toch zo enthousiast wordt van het Verzameld Werk. Ik zal uitleggen hoe dat komt. Om te beginnen begint deel 1 met ruim honderd bladzijden autobiografische verhalen van een zeer jonge Karel, die nog nooit eerder gepubliceerd zijn. Karel blijkt ook dan al verrassend goed te kunnen schrijven. Dan volgt zijn proefschrift Sovjet-annexatie der klassieken, dat ik ooit gehad heb. Toen een andere liefhebber bijna op tilt sprong toen hij dat boek bij mij in de kast zag staan (zeer zeldzaam, nooit herdrukt) heb ik het hem geschonken, omdat ik het weliswaar goed vond, maar vermoedde dat ik het nooit zou herlezen. Toen sprong hij helemaal op tilt. Ik merk nu dat ik het alsnog met veel plezier herlees.

En dan volgen er bijna vierhonderd pagina’s ongebundeld werk. Jawel. Vroeg werk, maar zeer, zeer de moeite waard. Daarna is het nog niet op, want er volgt een uitstekende biografische schets, geschreven door Robert van Amerongen, en vele bladzijden annotaties, die ook de moeite van het lezen meer dan waard zijn. Met de ruim achthonderd pagina’s van deel 1 kunnen we dus heel even vooruit.

Deel 2 bevat om te beginnen de twee romans van Karel van het Reve – Twee minuten stilte en Nacht op de kale berg, die allebei te beschouwen zijn als ideeënromans, als vehikels voor de gedachten en ideeën van Karel. Dan volgt de eerste essaybundel Rusland voor beginners, gevolgd door het Siberisch dagboek. Voor de Karelliefhebber bekend werk, maar voor iedere nieuwe Karellezer verplichte kost. En dan volgen ook hier ruim driehonderd bladzijden ongebundeld werk. Dan zijn we al in Karel’s topperiode aangeland, de periode waarin hij zijn draai wat schrijven betreft al helemaal gevonden had. Die periode zou overigens tot het eind van zijn leven duren, want inzinkingen kende hij als schrijver niet. Bij die ongebundelde stukken vinden we teksten die in literaire bladen hebben gestaan, zoals Tirade en het Hollands Maandblad, maar ook voorwoorden, lemma’s in encyclopedieën, stukken voor kranten, enzovoorts. En het is puur genieten. Ruim 950 pagina’s lang.