Het Grote Boek van Nutteloze Kennis is een veel leuker en interessanter boek dan de Nederlandse titel doet vermoeden, en als je weet dat de samenstellers ook verantwoordelijk zijn voor de vragen van de ontregelende Britse quiz QI begrijp je ook meteen waarom.

In QI worden namelijk steevast de vragen gesteld waarop vrijwel iedereen meteen het antwoord paraat heeft. Zaken waar iedereen het antwoord wel op denkt te weten, maar die in de praktijk toch anders blijken te liggen. De oorspronkelijke titel van het boek was dan ook The Book of General Ignorance, slordig vertaald het Boek van Algemene Onnozelheid.

Soms worden hier dingen verteld die je misschien nieteens echt zou wíllen weten, zoals het feit dat de meeste sinaasappels helemaal niet oranje zijn, maar groen, maar dat ze, omdat wij ze hier in het westen alleen maar oranje accepteren, met ethyleengas kunstmatig oranje worden gekleurd.

Kortom: in dit boek vind je niet zozeer een slordig bij elkaar geharkte bak nutteloze trivia, maar meer feiten die kennis onderuit halen die je dacht te hebben. Zaken die je als vanzelfsprekend voor waar aannam, en die helemaal niet blijken te kloppen. En dan wordt het ineens een bijzonder intrigerend boek waarin algemeen bekend veronderstelde kennis vakkundig wordt onderuitgeschoffeld.

Nu geef ik meteen toe dat het inderdaad nutteloos is om te weten dat Napoleon 1,69 lang was, terwijl hij volgens de geschiedenisboeken behoorlijk klein was. Die één meter negenenzestig blijkt dan toch drie centimeter langer dan de gemiddelde Fransman in die tijd en zelfs langer dan de gemiddelde Engelsman, die toen 1,68 was. Het verhaal dat Napoleon klein was hebben we overigens te danken aan verkeerde vertalingen en propaganda.

Als je het leuk vindt om dat soort dingen te weten moet je dit boek meteen kopen, want het heeft bovendien ook de Engelse humor van QI en Stephen Fry, en is dus een veel beter vakantieboek dan al die klassieke literaire werken die je mee wou slepen. Dit is vele malen leuker. Hier een fragment uit het voorwoord van Stephen Fry om in de stemming te komen.

• John Lloyd & John Mitchinson – Het Grote Boek van Nutteloze Kennis – De Boekerij – ISBN 978-90-225-5998-7