Paul Vlaanderen is de hoofdpersoon in een legendarische reeks hoorspelen waar mensen in de jaren veertig, vijftig en zestig echt voor thuis bleven. Sommige zaken zouden nu echt niet meer kunnen, zoals een detective die zijn echtgenote consequent als “kindje” aanspreekt, maar andere gedateerde zaken geven juist een prachtig tijdsbeeld. En van de geluiden is echt werk gemaakt. Zo hoor je hier regelmatig weer eens het draaien van de draaischijf van een ouderwetse telefoon, voordat er druktoetsen waren.

Maar wat vooral verrast is de combinatie van “de tijd nemen om je verhaal te vertellen” en tegelijkertijd in rap tempo van de ene cliffhanger naar de andere gaan. Je kunt je goed voorstellen dat luisteraars echt aan de radio gekluisterd zaten, want het blijft, van begin tot eind, razend spannend. Je wilt echt weten hoe het afloopt.

En dan is er het prachtige, beschaafde goedgearticuleerde taalgebruik – dat levert ook een tijdsbeeld, en dan lijken de jaren zestig ineens toch wel heel erg ver weg. Soms levert het ook fraaie staaltjes onbedoelde humor op, want dan is het taalgebruik zo gedateerd dat het onbedoeld komisch wordt, en dat verhoogt dan weer de knusse sfeer van “lekker naar een hoorspel luisteren”. Ik schoot in ieder geval een paar keer onbedaarlijk in de lach op plekken waar dat waarschijnlijk niet de bedoeling was. Paul Vlaanderen en het Alexmysterie werd uitgezonden in januari en februari 1969, en werd nu uitgebracht op vier cd’s van ieder twee afleveringen.

Schrijver Francis Durbridge schreef de avonturen van Paul Temple, die hier Paul Vlaanderen werd (al speelden de verhalen zich meestal in Engeland af), speciaal als hoorspel, en dat kun je merken, want het medium hoorspel werd nergens beter ingezet als hier. En luisterboeken zijn op hun best als hoorspel, want niet ieder boek is geschikt om naar te luisteren, terwijl een hoorspel duidelijk gemaakt is om de aandacht van de luisteraar vast te houden. Dit verhaal komt dan ook nog eens uit de hoogtijdagen van het hoorspel. Voortreffelijk dus, en erg leuk om naar te luisteren, ook nu nog. En misschien zelfs juist wel nu.

We laten drie fragmenten horen uit de eerste twee afleveringen, om je een idee te geven.

• Francis Durbridge – Paul Vlaanderen en het Alex-mysterie – een hoorspel met Johan Schmitz en Wieke Mulier – 4-cd luisterboek – Rubinstein ISBN978-90-4760-663-5

Klik op het driehoekje om het fragment te beluisteren.