We hebben hier al eerder aandacht besteed aan het boek Het leven een gebruiksaanwijzing van Georges Perec. Het ging om een aantal enthousiasmerende teksten van Hans van Ryssen, die er voor zorgden dat ik het boek meteen kocht en het ging lezen op een manier die Perec waarschijnlijk wel had kunnen waarderen – elke avond voor het slapengaan, zittend op het toilet een paar bladzijden. Daardoor heeft het vrij lang geduurd voor ik het boek uit had, maar ik heb het daardoor wel steeds kunnen herkauwen, en tussendoor over de verbanden en raadsels kunnen nadenken.

Ik heb lang getwijfeld – vond ik het boek een ingenieus bouwwerk of alleen maar een slimme manier om een heleboel kleine losse verhalen te vertellen? Nu ik het uit heb denk ik – van allebei een beetje. Eerlijk gezegd denk ik ook, dat als Perec nu geleefd zou hebben, hij een soort moors magazine zou maken. Want dat was een van de zaken die me opvielen – de vele dwarsverbanden, het terugkomen op eerdere en andere verhalen, het suggereren van verbanden – je vindt het ook allemaal in moors magazine als je er een beetje feeling voor hebt, en Perec zou ervan genoten hebben er een nog ingenieuzer web van te maken.

Perec presenteert het leven als een zinloze puzzel, een manier om zin aan het leven te geven die stukloopt op de dagelijkse praktijk van toevalligheden en ongelukken die ervoor zorgen dat niets verloopt zoals het wellicht gepland was. Toch houdt hij stug vol en wekt met zijn boek de suggestie dat alles met alles samenhangt. En op sommige momenten lijkt het alsof chaos en toevalligheid overheersen. Net zoals in het gewone leven, zou je bijna denken. Een bijzonder boek.