Het was de ondertitel van De Diabolische Snelweg die mij nieuwsgierig maakte: “Over de traditie van de mooie weg in het Nederlandse landschap en het verlangen naar de schitterende snelweg in de grote stad”. Zonder enige twijfel prikkelend bedoeld, maar zouden de auteurs het ook kunnen waarmaken? De hoofdstukken hebben in ieder geval voor een autohater ook intrigerende titels als “Je waant je in het buitenland – Rijksweg 50” of “Boeien zonder te vermoeien – Rijksweg 58”.

Ik vermoed dat er niet veel mensen zijn die spontaan een betoog zullen kunnen afsteken over de schoonheid van de snelweg. Wegen worden gebruikt om van A naar B te komen, en je probeert er over het algemeen zo snel mogelijk weer af te komen. Dat een snelweg ook een zekere schoonheid kan hebben zal de meeste mensen ontgaan, en zeker dat er bij het plannen van autowegen mensen bewust bezig zijn geweest met het esthetische gehalte van die snelweg. Je denkt toch dat een snelweg puur functioneel is ontworpen. Toch zijn er bij Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat vanaf de jaren twintig ontwerpers bij het maken van snelwegen betrokken die wel degelijk oog hadden voor de schoonheid van de weg, en het esthetische genoegen dat een automoblisit aan een rit door het Nederlandse land moest ondergaan. Er werden soms hele gebieden rond de snelweg aangekocht om er zeker van te kunnen zijn dat de automobilist een aangenaam uitzicht had.

Het boek doet er alles aan om duidelijk te maken dat de Nederlandse snelweg niet alleen functioneel maar ook mooi is. Verhalen, kaarten en foto’s vullen elkaar aan en je gaat zowaar geboeid zitten lezen over de verschillende aspecten die aan bod komen bij het aanleggen van een snelweg. Het boek is voortreffelijk vormgegeven, met foto’s en kaarten op prima glanspapier, terwijl de teksten vooral op houthoudende, kleinere bladzijden te vinden zijn. Dat werkt voortreffelijk, want je blijft in dit boek lezen en bladeren.

Het meest verbazingwekkende van het boek vind ik (zelf geen autobezitter en zelfs niet in het bezit van een rijbewijs) dat ik door de schrijvers overtuigd ben, en dat ik de neiging heb om binnenkort met een vriend de beschreven snelwegen te gaan bezoeken. Ik ben ervan overtuigd dat het boek mijn blik op de weg ingrijpend veranderd heeft, en dat is geen geringe prestatie.

• Wim Nijenhuis en Wilfried van Winden – De diabolische snelweg – Uitgeverij 010 – ISBN 978-90-6450-590-4