
sleutelmomenten ward wijndelts over joost swarte
Sleutelmomenten is een merkwaardig boek dat eigenlijk perfect past bij Joost Swarte en zijn werk, want het boek is geen biografie, het is ook geen autobiografie, maar het vertelt wel het verhaal van het leven van Joost Swarte in sleutelmomenten. En die sleutelmomenten kun je eigenlijk zien als een tekstvariant op de klare lijn, de term die Swarte ooit bedacht voor het werk van Hergé, de schepper van Kuifje.
Want bij de klare lijn worden steeds de sleutelmomenten in een stripverhaal vastgelegd, waardoor de kijker het verhaal zelf verder kan invullen. “Bevroren actie, maar dan wel juist dat onderdeel van de actie dat het bewegingspatroon accentueert”.
Ward Wijndelts, die al jong een bewonderaar van het werk van Swarte was, interviewt hem en laat hem het verhaal van zijn leven en loopbaan vertellen, aan de hand van een reeks boeiende anecdotes, maar ook met verhalen van de sleutelfiguren die een rol speelden – er wordt uitgelegd hoe belangrijk het is voor een beginnend striptekenaar om een eigen blaadje te beginnen (Joost Swarte maakte Modern Papier, waarvoor hij verschillende andere tekenaars uitnodigde – ik was al snel geabonneerd, en Joost wist zich zelfs mijn adres van die tijd te herinneren – hij schreef de enveloppen voor de abonnees zelf) en hoe dat ook kan leiden tot internationale contacten – in het geval van Swarte met Willem in Parijs, wat werk voor Hara Kiri (later Charlie Hebdo) opleverde, met Ever Meulen in Brussel, die hem Humo inloodste, en Art Spiegelman en zijn vrouw Francoise Mouly in Amerika, die eerst Raw en daarna The New Yorker voor hem openden.
Dat betekende dus een brede internationale carrière, terwijl er en passant ook allerlei andere projecten tussendoor liepen, zoals de kinderpostzegels die hem in Nederland pas echt beroemd zouden maken (in Frankrijk en België was hij toen al een gevestigde naam).
Maar tekenen was niet het enige – op een bepaald moment kwam daar ook de architectuur bij, bijna per ongeluk, maar toch, en met veel succes. En als je goed oplet kun je in Nederland ook her en der een beeld van Swarte tegenkomen, een bijzonder hek, een glas-in-loodraam of een geldautomaat die helemaal vol zit met Swartetekeningen.
Ik ga hier nu niet het hele levensverhaal dunnetjes overdoen, daarvoor moet je het vlotlezende boek gewoon aanschaffen. Het boek is mooi aangevuld met essentieel beeldmateriaal, zoals de tekeningen die bij de ontmoeting van Swarte en Art Spiegelman horen en “de Spiegel“, waarover Rudy Kousbroek in NRC Handelsblad een lyrisch, bewonderend stuk schreef dat Swarte definitief bij een intellectueel publiek op de kaart zette.
Kortom: Sleutelmomenten is een bijzonder leuke introductie tot onze internationaal bekendste tekenaar, die wellicht beroemder is in het buitenland dan hier.
- Sleutelmomenten – Ward Wijndelts over Joost Swarte – Das Mag – 240pp – paperback – € 24,99
- Bestel het boek bij je lokale boekhandel of rechtstreeks bij uitgeverij Das Mag
© beeld Joost Swarte en Arts Spiegelman, tekst Ward Wijndelts 2024 Das Mag