Loriot kende ik tot voor kort alleen als tekenaar van cartoons. De verzamelingen van zijn cartoons waren, dat wist ik, in Duitsland buitengewoon populair, en zijn beste cartoons zijn ook internationaal gepubliceerd. Hij was vooral erg goed in series, waarin onder meer de “oorlog” tussen man en vrouw uitgebreid aan bod kwam, terwijl hij ook echt goed was in absurdistische taferelen. Een serie waarin man en hond van plek verwisselen bijvoorbeeld, of een serie “Falsch” en “Richtig”, waarin bijvoorbeeld de etiquette effectief belachelijk werd gemaakt.

Vicco von Bülow, die de naam van de vogel die in het wapen van de familie voorkwam (Le Loriot is de Franse naam van de vogel) als artiestennaam aannam, blijkt in Duitsland een veelzijdig humorist te zijn, die naast zijn cartoons ook sketches maakte voor televisie, kleine tekenfilmpjes en zelfs complete speelfilms en werk voor opera.

Het boek Ach was! probeert een overzicht te geven van al zijn activiteiten, en ik moet zeggen dat ik verrast was, en vooral ook dat ik verbaasd het boek gelezen heb en naar de cd heb geluisterd. Waar ik de cartoons, met name de absurdere, zeker kon waarderen, weet ik niet zeker of ik zijn sketches ook erg leuk zou vinden. Op de bijgeleverde cd kun je de geluidsband van een aantal van die sketches of tekenfilmpjes beluisteren, en ze missen eigenlijk vooral de absurditeit van de beste cartoons.

Het televisiewerk, dat ik uiteraard op papier niet echt kan beoordelen, lijkt voor een deel ook sterk gedateerd, en voor een deel nogal flauw, maar een echt oordeel zou ik pas kunnen vellen als ik ze ook echt zou zien. Een boek werkt wat dat betreft niet goed – voor iemand die het werk kent is het waarschijnlijk een feest der herkenning, iemand die het niet kent zit met enige verbazing naar de stills te kijken en zich af te vragen wat hier grappig aan is.

Wat het boek wel voor elkaar kreeg is dat ik de boekjes met cartoons van Loriot weer eens tevoorschijn heb gehaald. En daar staat dan weer genoeg tijdloze en niet-plaatsgebonden humor in om voor Loriot hoe dan ook een topplaats onder de cartoonisten te waarborgen. Of de veelzijdige Loriot op alle fronten net zo sterk was als in zijn cartoons moet het Duitse publiek dan maar bepalen.

• Loriot – Ach was! – Hatje Cantz – ISBN 978-3-7757-2367-1