
saul steinberg
– Eenmaal terug in de gewoonte van alledag was ik mevrouw Tonckes, met haar benen, snel vergeten. Wel zag ik haar nu en dan ons huis voorbijlopen – als ik voor het raam stond. Dan wuifde ze en wuifde ik terug naar deze mevrouw, die een hoedje droeg in de vorm van een liggende 8 of een J, zijdelings tegen het linker- of rechteroor geplet, maar ook (op een frisse voorjaarsdag): een kort zwart bontjasje, waar een bloemetjesjurk onderuit fladderde die bij elke windvlaag haar formidabele benen onthulde. Had ik toen al kennisgemaakt met de tekeningen van Steinberg, dan zou ik vast alleen maar benen hebben gezien. Twee welgevormde, hooggehakte, voortvarende stappers, bekroond door een felgeschminkte kop, en een wanstaltig taartje erop.
Uit De oudste jongen van Gerrit Krol.
Echt goede kunst verandert de manier waarop je de wereld inkijkt, of de manier waarop je over dingen nadenkt. Steinberg is een goed voorbeeld van een kunstenaar die je niet alleen anders naar dingen laat kijken, maar die je bovendien aan het denken zet. Hij is begonnen als cartoonist bij The New Yorker, maar zijn tekeningen hadden al heel snel weinig meer te maken met standaardcartoons.
Het is niet helemaal toevallig dat andere kunstenaars zo vaak enthousiast zijn over Steinberg. Je moet, als je kunstenaar bent, niet te vaak naar het werk van Steinberg kijken, want je wordt beïnvloed voordat je het in de gaten hebt.
De boeken van Steinberg zijn dan ook niet boeken die je snel even doorbladert, want dan zie je veel te veel over het hoofd. Je moet stilstaan bij een tekening, laten bezinken wat hier nu eigenlijk gebeurt. En soms kun je ook alleen maar met grote tevredenheid en instemming kijken naar een schilderij zoals dat hier links bovenaan staat. Twee meisjes, waarvan je de rechtse een standaardschoonheid zou kunnen noemen, en de linker een, op het eerste gezicht, doorsneemeisje. Toch blijft je blik steeds naar dat linkermeisje gaan. Ze blijkt een klein regenboogje als haar te hebben, en de ontspannen manier waarop ze lacht is toch wat sympathieker dan het wat strakke koppie van het rechtermeisje. Een fascinerend proces, dat doet denken aan muziek die op het eerste gezicht niet zo interessant lijkt, maar die bij elke draaibeurt beter lijkt te worden. Groeiplaten, noemden we dat vroeger.
Steinberg maakt groeikunst. Hoe beter je kijkt, hoe meer er te zien blijkt.
We laten hier wat werk van Steinberg zien. Wat tekeningen, wat omslagen voor The New Yorker. De kwaliteit van de reproducties is niet echt optimaal, maar binnenkort hopen we wat beter gescande plaatjes te kunnen laten zien.
Mocht je door dit piepkleine boeketje nieuwsgierig zijn geworden, koop dan eens een van de boeken met tekeningen van Saul Steinberg. Ze zijn tweedehands ruimschoots verkrijgbaar, al zijn de vroege boeken eigenlijk onbetaalbaar geworden. The Passport of The Inspector zijn nog goedkoop te krijgen en zijn absolute aanraders.