Ingrid is Duitse, en werkt als vertaalster Russisch voor het Rode Ktuis, Evgeniya is Russisch en maakt deel uit van het NKVD en komt met het Russische leger naar Berlijn om naar de overblijfselen van Hitler te zoeken. Ingrid was getrouwd met een SS-er en overleeft in haar eentje Berlijn, een stad in puin. Ze houdt een dagboek bij, en dat is ook het dagboek waarop deze indrukwekkende strip gebaseerd is.

Eine Frau in Berlin heet dat boek, van een anonieme schrijfster. Het andere boek dat de stripmaker, Nicolas Juncker, gebruikte was het boek dat Elena Rzhevskaya schreef over haar belevenissen aan het eind van die oorlog. Juncker voegde beide verhalen op een ingenieuze manier samen door Evgeniya bij Ingrid te laten inkwartieren.

Alleen in Berlijn is een boek dat voor eens en altijd bewijst dat de strip volwassen is geworden, en meer dan dat, want hier wordt een verhaal verteld dat je maar beter uit de buurt van kinderen jonger dan 16 kunt houden. Een heftig verhaal dat je zelfs als volwassene regelmatig even weg moet leggen omdat je zaken te horen en te zien krijgt waarvan je niets wist en die behoorlijk confronterend zijn.

De Russen hebben zich bij de “bevrijding” van de Duitse bezetters ernstig misdragen, dat wisten we wel, daar deden veel verhalen over de ronde, maar hier, in een verhaal dat door de ogen van twee vrouwen wordt verteld, worden die verhalen wel heel heftig. Als Ingrid na de oorlog eindelijk haar man weer ziet en hij leest haar dagboek vraagt hij aan haar “wat betekenen die kruisjes?” waarop zij antwoordt: “verkracht”. Hij kijkt verbijsterd en roept uit: “Maar elke dag staan er kruisjes!” Haar antwoord: “Omdat ik elke dag werd verkracht”.

Als lezer wisten we dat al, want we hebben haar in die laatste oorlogsdagen gevolgd, maar Werner kan dat niet accepteren, en hij vertrekt, maar voor Ingrid is dat eigenlijk alleen maar een opluchting, na alle ellende van de oorlog.

Evgeniya is negentien en vooral toeschouwer, maar ze probeert af en toe wel degelijk wat te doen, maar in de mannenwereld die oorlog is is dat feitelijk onbegonnen werk. De twee vrouwen komen in de korte tijd dat ze noodgedwongen bij elkaar wonen steeds nader bij elkaar, vooral als Evgeniya Ingrid op een bepaald moment zwaar toegetakeld aantreft als ze door een Russische officier is verkracht en mishandeld. Ze laten elkaar hun dagboeken lezen (en wij als lezer mogen meelezen) en dat is behoorlijk aangrijpend.

Twee vrouwen, een “foute” Duitse en een Russische bezetster in de laatste dagen van de oorlog in Berlijn. Je gaat van beide vrouwen houden tijdens het lezen van dit aangrijpende, indrukwekkende boek. Een aanklacht tegen elke oorlog waar dan ook, want het boek laat met name ook zien hoe gewone mensen er aan onderdoor gaan. En dan toch uiteindelijk de veerkracht om ondanks alles toch door te gaan. Op een onwaarschijnlijke manier geeft dit sombere, grijze, donkere boek daarin toch ook hoop. Een meesterwerk!

• Nicolas Juncker – Alleen in Berlijn – Scratchbooks – € 29,90
• Bestel het boek bij je lokale boekhandel of rechtstreeks bij uitgever Scratchbooks