Chumbo is een Braziliaanse familiegeschiedenis die begint in 1937 en doorloopt tot 2000, het is dus een waar familie-epos, en tegelijk de geschiedenis van een land dat altijd in beweging was.

We volgen de familie Wallace, en dat begint in 1937 met de tirannieke en schatrijke Oswaldo Wallace die zijn gezin en zijn ijzerertsmijnen met bijzonder harde hand regeert. Van vakbonden moet hij niets hebben, dus vakbondsleider Rebolengo krijgt het op onorthodoxe wijze zeer zwaar voor de kiezen. Diens dochter Iara zal later in het verhaal nog een grote rol spelen.

Wallace heeft met zijn vrouw Augusta vijf kinderen, drie meisjes – Adélia, Ursula en Berenice en twee zoons die maar een jaar schelen in leeftijd maar die qua karakter elkaars tegenpolen zijn. Ramires is een seksverslaafde, gokverslaafde opschepper die zijn hele leven lang in de problemen en de schulden komt terwijl hij altijd luidkeels de militairen toejuicht die aan de macht komen, terwijl Severino een verlegen, stille, ingetogen jongen is die journalist en later romanschrijver wordt.

Severino is eigenlijk de enige hoofdrolspeler waar je in dit epos als lezer sympathie voor kunt opbrengen, al kun je zijn keuzes ook lang niet altijd volgen. Maar Severino heeft in ieder geval het hart op de juiste plaats en komt daardoor, anders dan zijn door en door corrupte broer, wel echt in de problemen als hij opgepakt wordt en in een beruchte martelgevangenis terecht komt, waar hij maar ternauwernood uit raakt, samen met Iara.

Het gaat in dit verhaal niet alleen over de familie Wallace, maar ook over klassenverschillen, onverwachte liefdesrelaties, bedrog, schoftenstreken, en ook over het gewelddadige schrikbewind dat met name tussen 1968 en 1975 in Brazilië heerste. Je leert het land via deze geschiedenis ook beter kennen, met haar merkwaardige loterijen, reclames, cartoons, enzovoorts.

Chumbo is een beeldverhaal van 364 pagina’s dat je het beste per hoofdstuk kunt lezen, want na elk hoofdstuk moet je wel even de tijd nemen om bij te komen, vind ik. Matthias Lehmann schijnt het verhaal losjes op zijn eigen familiegeschiedenis gebaseerd te hebben, dat maakt het misschien nog wel heftiger dan het toch al is. Een indrukwekkend boek.

• Matthias Lehmann – Chumbo – Concerto Books – 368 pagina‘s, softcover met flappen 18,4 x 26 cm – € 39,99 – bestel rechtstreeks bij uitgeverij Concerto Books