Grass is een zwart-wit stripverhaal, of als je dat liever hebt een graphic novel van 480 pagina’s waarin het verhaal verteld wordt van Lee Ok-sun, een vrouw die Keum Suk Gendry-Kim, de schrijfster en tekenaar van deze strip leerde kennen in een opvanghuis voor troostmeisjes in Korea.

Troostmeisje of “comfort women” is het eufemisme dat de Japanners in de Tweede Wereldoorlog gebruikten voor een gedwongen prostituee, en het verhaal van Lee Ok-sun is niet alleen maar het verhaal van zo’n troostmeisje, het is ook het verhaal van de manier waarop de Japanners zich in die oorlog misdroegen.

In een terzijde van een paar bladzijden wordt bijvoorbeeld aan de hand van een dagboek van een Japanse soldaat dat na de oorlog werd gevonden verteld hoe de Japanse soldaten in China een stad veroverden, en hoe ze, om munitie te sparen, duizenden mensen met bajonetten doodstaken, doodsloegen, in brand staken en in massagraven dumpten. Dat onderweg alle vrouwen werden verkracht en vermoord hoorde er ook bij, en leeftijd telde daarbij niet – meisjes onder de tien en vrouwen boven de tachtig, allemaal moesten ze eraan geloven.

Het verhaal van “Granny” Lee Ok-sun begint als haar familie, die zo arm is geworden dat ze hun kinderen niet meer te eten kunnen geven, haar als kind van zes kunnen laten adopteren door iemand in de stad die belooft haar te eten te geven en haar naar school te sturen. Dat wil ze wel, maar ze blijkt daar alleen maar als huisslaaf heel hard te moeten werken. Dat is het begin van een levenslange lijdensweg, waarvan het “ontvangen” van de soldaten maar een onderdeel is, maar wel een deel dat je met verbijstering zit te lezen. Ze is nog niet eens ongesteld geweest als ze al zestig soldaten per dag ontvangt. Daar staat je verstand toch echt bij stil.

Grass is een van de indrukwekkendste boeken die ik de laatste tijd gelezen heb, maar ik wil er wel een waarschuwing aan koppelen, want het is geen boek voor mensen met tere zieltjes – ik kon het zelf absoluut niet in één keer uit lezen – ik moest het herhaaldelijk even weg leggen omdat het me echt te veel werd. Maar het verhaal wordt geweldig verteld, met schitterende tekeningen, en met grote terughoudendheid en integriteit.

Indrukwekkend, dat is wel het minste wat ik over dit boek kan zeggen. Om stil van te worden.

• Keum Suk Gendry-Kim – Grass – Drawn & Quarterly – ISBN 9781770463622
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Grass