Door de hippierevolutie van de jaren zestig hebben de jaren vijftig met terugwerkende kracht een wat muffige, benauwende reputatie gekregen. Toch hadden die tijden ook iets knus. Stel je de tijd voor, nét voor de televisie zijn intrede deed, een tijd waarin de wereld bij je binnen kwam via geïllustreerde tijdschriften als de Katholieke Illustratie of de Panorama, met fotoreportages van over de hele wereld. Cynisme bestond nog niet, dus die fotoreportages ademden een welwillende nieuwsgierigheid naar alle delen van de wereld uit. Niemand stond er ooit bij stil wie die reportages maakte.

Margrit en Ernst Baumann vormden zo’n fotoreportageteam. Het Zwitserse echtpaar trok in een Volkswagenbus de halve wereld over om foto’s (en later ook films) te maken, die met een bijbehorend verhaal aan de grote geïllusteerde weekbladen werden aangeboden, waardoor ze in het collectieve geheugen zijn terechtgekomen van een hele generatie. Als je ze op de foto ziet zitten naast hun busje denk je niet meteen aan avonturiers, hoewel hun tochten redelijk gewaagd waren af en toe. Het is gewoon een vriendelijk echtpaar dat met een soort milde nieuwsgierigheid de wereld inkijkt, zonder ook maar een spoor van cynisme. Aardige mensen, die daardoor ook alleen maar aardige mensen op de foto lijken te zetten.

In het boek Die Welt Sehen, dat een overzicht biedt van hun fotoreportages tussen 1945 en 2000, vinden we niet alleen geïsoleerd levende indianenstammen in Zuid Amerika, een wirwar van fietstaxi’s in Bangla Desh, of vechtende kamelen in een Arabische woestijn, maar ook een reportage over het leven van een schaapherder in hun eigen Zwitserland. Het echtpaar Baumann blijft overal, ook dicht bij huis, nieuwsgierig en oprecht geïnteresseerd om zich heen kijken en laat ons, de lezer en kijker, op een ronduit knusse manier meegenieten.

Het heerlijke boek, waar je eindeloos in kunt blijven bladeren, werd aangevuld met een dvd waarop de filmreportage staat die ze maakten van een reis met hun bus door Midden- en Zuid Amerika tussen 1957 en 1959. Die reis leverde maar liefst rond de tweehonderd fotoreportages op en deze film, die op televisie is uitgezonden. Op de dvd staat ook nog een interview met de Baumanns. Ook in die film, Panamericana, overheerst de knusheid. Aardige mensen overal, en soms, zoals bij de geïsoleerde indianenfamilie die gevolgd wordt als ze hun spullen in het dichtstbijzijnde stadje gaan verkopen, van een aandoenlijke naïeve opgewektheid.

Die Welt sehen laat zo een wereld zien die voorgoed verdwenen is, een wereld waarin voor geweld, cynisme en ellende geen plaats leek. Gezichtsbedrog, ongetwijfeld, maar toch ook een deel van de waarheid over die jaren. Margrit en Ernst Baumann keken in ieder geval goed om zich heen en wisten de sympathieke, aardige, warme momenten overal ter wereld mooi vast te leggen. Een mooi tegenwicht voor alle rampen- en oorlogsfoto’s die het nieuws meestal lijken te overheersen, want de wereld zoals de Baumanns die zagen was er wel degelijk ook. Een knusse en gezellige wereld, zeker, maar daarom niet minder waar.

• Margrit & Ernst Baumann – Die Welt Sehen – Fotoreportagen 1945-2000 – Scheidegger & Spiess – Boek met dvd – ISBN 978-3-85881-302-2