Begin juli 1973 hoorden inwoners van West Berlijn hoe er achter de muur geschoten werd op mensen die vanuit Oost-Duitsland naar het westen probeerden te vluchten. Uit protest haalden ze een stuk van de muur neer. Dat gat in de muur werd op 14 juli gerepareerd door Oost-Berlijnse militairen en politiemensen. De foto die van die actie in de krant stond maakte op Steffi Klenz diepe indruk. Ze nam die korrelige krantenfoto en gebruikte hem als basis voor een boek.

De foto komt op elke pagina van het boek terug, steeds iets bewerkt, op een iets andere manier aangetast, maar steeds grijs en grauw, en steeds met dezelfde duidelijke en naargeestige boodschap.

Onder de foto’s voegde ze teksten toe – voor een groot deel fragmenten die een beeld geven van het leven van haar vader in dat Oost-Duitsland, dat land waar iedereen zo snel mogelijk uit weg wou vluchten. Het leven in een dictatoriale staat wordt zo op een beklemmende manier steeds duidelijker gemaakt. Dat gaat geraffineerd, niet met de mokerhamer, maar door summiere teksten, en door die steeds weer terugkerende, verschrikkelijke foto van dat wanhoopsgat dat meteen gedicht moest worden.

De wanhoop en de machteloosheid die door die kilometerslange muur belichaamd werd heb ik nog niet eerder zo indringend verbeeld gezien als hier. Een indrukwekkend boek.

• Steffi Klenz – He only feels the black and white of it, Berlin Wall, 14-07-1973 – Mörel – (editie van 500 exemplaren) – ISBN 9781907071546