Plaatsvervangende schaamte is een merkwaardig fenomeen. Het houdt in dat je je geneert voor iets dat een ander zegt of doet. Tijs Goldschmidt, bioloog/schrijver, nam die schaamte als thema toen hij uit de foto’s in het Spaarnestad Fotoarchief een tentoonstelling mocht samenstellen. Dat leverde niet alleen een fascinerende reeks foto’s op, maar ook een uitgebreid, boeiend essay waarin Goldschmidt uitgebreid ingaat op de werking van schaamte en plaatsvervangende schaamte.

Samen zijn ze terechtgekomen in een boek met de titel Wegkijken. Behalve de foto’s die we hier laten zien gaat het om foto’s in de categorieën dierenleed, sekstoerisme, stuitende omgang met vluchtelingen, machtsmisbruik en tegenstellingen tussen arm en rijk. En bij een groot deel van de foto’s wordt het gevoel van plaatsvervangende schaamte inderdaad zo groot dat je de neiging voelt maar weg te kijken.

• Tijs Goldschmidt – Wegkijken
  Atheneum-Polak & Van Gennep
  ISBN 90 253 1750 2

1960 – Ontgroening van Amsterdamse studenten.

“Praktische problemen” – 1975