De Canadese fotograaf Chuck Samuels maakte in de loop der jaren een hele reeks foto’s en filmpjes waarin hij iconische foto’s of films naar zijn hand zette. Dat wil zeggen dat hij zijn eigen gezicht in die bewerkte foto plaatste. Hij presenteert het allemaal als “tongue-in-cheek”-humoristisch bedoeld, een beetje in de geest van Forrest Gump die op elk belangrijk moment in de geschiedenis aanwezig lijkt te zijn geweest.

Maar als je de foto’s gaat bekijken bekruipt je toch het onbehaaglijke gevoel dat hier vooral een man met een enorm ego aan het werk is geweest die zijn eigen hoofd heel graag overal terug ziet komen. Dat is niet zo’n probleem als hij zichzelf als man op de maan neerzet in een ruimtepak, dat is een jongensdroom die velen zullen herkennen – er zullen heel wat would-be-astronauten rondlopen, vermoed ik.

Het wordt problematischer, vind ik, als hij een iconische foto die symbool staat voor de honger en ellende tijdens de crisisjaren in de jaren dertig van de vorige eeuw ombouwt tot een glad zelfportret. Ik begrijp dat hij de waarheid van de originele foto op deze manier ter discussie wil stellen, maar bij mij werkte dat in ieder geval niet, ik vind dat Samuels op een onbeschofte manier een iconische foto heeft besmeurd.

Eenzelfde soort bezwaar heb ik bij de vele malen dat hij met zijn gezicht vrouwen “overneemt” – ik zou wel eens willen weten wat de feministische schrijfster Susan Sontag zou vinden van de foto waarin haar gezicht door dat van Samuels vervangen is. Dat zit wat mij betreft op de rand van aanranding.

Het is duidelijk Samuels bedoeling discussie over de betrouwbaarheid van fotografie los te maken, maar zijn boek brengt mij niet heel veel verder dan de conclusie dat ik een man zie met een enorm groot ego, een piepklein ideetje en een onbeschofte manier van werken. Als het de bedoeling was de kijker te ergeren is dat bij mij dus duidelijk gelukt.

• Chuck Samuels – Becoming Photography – Kerber Verlag – € 38.-
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Becoming Photography