Johan Willner is een Zweedse fotograaf met een verhaal. In zijn boek Wind Upon the Face of Waters vertelt hij een aantal verhalen bij zijn foto’s, en die foto’s worden er alleen maar sterker en indringender van. Als voorbeeld zal ik hier het eerste stuk van zijn verhaal bij de foto van de jongen op het omslag van het boek vertalen:

“Priego de Cordoba, Andalusië, 1996.
Hij draait zich half om, kijkt me even aan, een snelle blik registreert me als vreemd, een afleiding, en dan is het moment voorbij.
Zijn vader duwt hem vooruit, terwijl hij er tegelijkertijd voor zorgt dat hij zich niet plotseling bedenkt. Er hangt een geur van zweet en reukwater gemengd met zware tabak. Zijn broers lopen op een armlengte afstand van hem. Het zand dempt het geluid van hun voetstappen als ze voorbijlopen, Doffe, afgemeten stappen.
In het grijze stenen gebouw waar ze vandaan komen hangt een portret van de beschermengel. Ze kwamen daar samen om te bidden voor de jongen die twaalf jaar oud is en die vandaag een man zal worden. Hij is er klaar voor en loopt door de tunnel met zijn gepolijste witte stenen muren en de grond bedekt met saffraangeel zand. Zijn broers zijn al eerder door deze tunnel gegaan, geconcentreerd gefocussed op de taak die komt. Buiten schijnt de felle zon. Het licht slaat toe, en de drie mannen en de jongen worden zwarte silhouetten – omringd en langzaam verdwijnend in het felle zonlicht. Daar buiten in de cirkel van zand is de jongen op zichzelf aangewezen, wachtend tot het zware hek openzwaait en de stier losgelaten wordt.
Ik blijf in de schaduw en volg zijn gevecht.”

Dan gaat het nog verder, waarbij Willner ook opmerkt dat zijn aanwezigheid ook invloed op de situatie had – “An event where my presence changed the situation. The boy turned, gazed at me, and felt himself observed. I targeted him, chose a fast shutter speed, a short focal depth and carved out a slice of reality.”

Wat Willner met zijn verhalen bij alle foto’s in dit boek doet is de vragen stellen die elke fotograaf zichzelf zou moeten stellen. Willner gaat daarin behoorlijk ver, ook als hij mensen van een Zweeds kerkgenootschap fotografeert die enigszins tot zijn verbazing ongecompliceerd op de foto gaan – ze hebben immers niets te verbergen. Tien jaar later gaat hij terug en fotografeert dezelfde mensen nog een keer. Verbluffend.

Maar het zijn bij Willner vooral ook de teksten die de foto’s, die op zichzelf al intrigeren en fascineren, nog interessanter en indrukwekkender maken. Willner blijkt niet alleen een subliem fotograaf, maar ook een buitengewoon goed schrijver te zijn, en dat is toch wel een behoorlijk unieke combinatie, en dat maakt dit zo’n bijzonder boek.

• Johan Willner – Wind Upon the Face of Waters – Kerber Verlag – ISBN 9783735602664
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Wind Upon the Face of Waters