Dhaka is de hoofdstad van Bangladesh en er wonen bijna net zoveel mensen als in heel Nederland (in de stad zelf veertien en een half miljoen mensen, en in de agglomeratie nog eens negentien miljoen, dus als je die bij elkaar optelt nog veel meer…). Hoe leer je zo’n stad een beetje kennen?

Kashef Chowdhury maakte rond de eeuwwisseling, eind jaren negentig en in het begin van deze nieuwe eeuw, foto’s van Dhaka, dat toen een stad in volle ontwikkeling was tot een van de dichtstbevolkte steden ter wereld. Als een professioneel fotograaf en architect was hij zich daar zeer van bewust, toch laat hij in zijn foto’s niet de stereotypen zien van de urbanisatie, de cliché’s, om het zo maar te zeggen, afbraak en opbouw bijvoorbeeld, of verkeersopstoppingen.

Mensen, dat is waar Chowdhury zich op concentreert. De getuigen van de veranderingen die plaatsvinden. Daardoor beleef je als kijker die transformatie van de stad op een zijdelingse, indirecte manier. Er hangt steeds iets van melancholie in de lucht, omdat je proeft aan wat er allemaal verdwijnt, en er is ook opwinding over wat er allemaal staat te gebeuren.

Maar er is ook een foto van een boom in een park in de nacht, die door schijnwerpers belicht wordt – Dhaka is een stad die al eeuwen beroemd is vanwege haar tuinen en de kwaliteit van het leven. Een wandeling onder de bomen na de hitte van de dag was er nog steeds mogelijk, eind jaren negentig. Toch is het de vraag hoelang de parken het zullen volhouden in de vloedgolf aan mensen die de stad overspoelen.

Bij elke foto in dit boek kun je wel even blijven stilstaan en mijmeren en nadenken over de urbanisatie die nog steeds in volle gang is. Door de foto’s van Chowdhury zit je er even middenin. Hij maakte zijn foto’s met een 35-mm Contax camera met een Zeiss lens en zwart-wit film. Je ziet de hele foto, de negatieven zijn niet bewerkt. Eind jaren negentig waren digitale camera’s nog een uitzondering.

De mensen die hij op de foto zette waren zich daar dus duidelijk van bewust, want de fotograaf liep dag en nacht door de stad met zijn camera. Openbare plekken, waar stedelijk bewustzijn zichtbaar wordt door de manier waarop Chowdhury fotografeerde. Het levert een bijzondere reis in tijd en plaats op.

• Khasef Chowdhury – Dhaka: Memories or Lost – Scheidegger & Spiess – ISBN 97683858817877
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel:  Dhaka: Memories or Lost