Tussen 2013 en 2017 fotografeerde Zara Pfeifer het wooncomplex Alterlaa bij Wenen. Toen Pfeifer architectuur studeerde ging ze ook na-oorlogse modernistische architectuur in Wenen bekijken. Gebouwen uit de jaren zeventig als Alterlaa, waar ze een rondleiding kreeg en bij een van de bewoners binnen mocht kijken. Ze raakte onder de indruk en ze raakte ook geïntrigeerd door het enthousiasme van die bewoonster.

Van de buitenkant ziet Alterlaa er namelijk niet bijster aantrekkelijk uit – het heeft de charme van de Bijlmer, of van een atoomcentrale, en als je er langsreed kreeg je de indruk dat de mensen er wel moesten leven als in een legbatterij. Er wonen ook maar liefst tienduizend mensen, maar die blijken ongewoon tevreden te zijn met hun woonomgeving, en daarom besloot Pfeifer Alterlaa eens wat beter te bestuderen en te gaan fotograferen.

Ze kwam er binnen door via een concierge bij een fotoclub binnen te komen, en werd al snel uitgenodigd bij andere clubs, en zo maakte ze in de loop van een paar jaar een groot aantal foto’s van de flats van Alterlaa, de bewoners en de manier van wonen daar. Als je haar boek doorbladert krijg je langzaamaan wel een idee waarom de mensen er graag willen wonen.

Het complex heeft niet alleen een eigen winkelcentrum met café’s, maar ook openlucht-zwembaden op de daken en overdekte zwembaden die allemaal gratis toegankelijk zijn voor de bewoners, en een heleboel clubruimtes waar de verschillende clubs elkaar ontmoeten. Dat varieert van fotografieclubs tot een keramiekclub, een pingpongclub en nog veel meer. Momenteel zijn er drieëndertig clubs actief.

Een van de hoofdarchitecten die Alterlaa bedacht heeft, Harry Glück, is altijd trouw gebleven aan zijn basisprincipes die ervan uitgaan dat mensen gelukkig worden als er aan bepaalde basisvoorwaarden wordt voldaan – er moet water in de buurt zijn en natuur, een mooi uitzicht en een goede sociale en technische infrastructuur. Alterlaa voldoet dan ook aan al die voorwaarden – het water met al die zwembaden (die op het dak hebben bovendien een fabelachtig uitzicht), de natuur met alle parken tussen de flats die gemakkelijk toegankelijk zijn, plus de brede balkons die ingericht zijn op groen.

Auto’s zijn er niet te zien, want de parkeergarages zitten onder de flats verstopt. Het complex heeft niet alleen een eigen winkelcentrum, maar ook eigen scholen en kleuterscholen, een eigen medisch centrum en kerken, en zijn eigen metroverbinding. Glück zorgde er bovendien voor dat het allemaal betaalbaar bleef en dat er altijd voldoende onderhoudsmensen rondliepen om alles perfect te laten draaien. En er waren de ruimtes om al die clubs in te laten draaien.

Zara Pfeifer woont zelf in een appartement in het oude centrum van Wenen, maar ze zegt dat ze nog jaren had kunnen blijven fotograferen in Alterlaa, en je krijgt sterk de indruk dat ze zelfs een beetje verliefd is geworden op de plek. Ze maakte er in ieder geval een inspirerend boek over.

• Zara Pfeifer – Du, meine konkrete Utopie – Alterlaa – (Duits/Engels) Kerber Verlag – ISBN 9783735604279
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Du, meine konkrete Utopie