Redheaded Peckerwood is een bijzonder boek, waar je niet zomaar een labeltje op kunt plakken. Het is gemaakt door de fotograaf Christian Patterson, maar je kunt het niet zomaar in het vakje “fotografie” plaatsen, want daarvoor is het te gelaagd, daarvoor is er met dit boek te veel aan de hand.

Om te beginnen valt er al van alles uit het boek als je op de kop houdt en leegschudt – een kleiner, geniet bruin boekje met getypte teksten en een ansichtkaart die op de achterkant helemaal volgeschreven is met potlood. Dan zitten er in het boek nog wat vreemde blaadjes, gevouwen velletjes papier met getypte teksten, velletjes die al vele malen opnieuw gevouwen zijn, zo te zien. Ze zijn met het boek meegebonden, maar je moet de blaadjes wel uitvouwen om de teksten te kunnen lezen. Merkwaardige lijstjes zijn het bijvoorbeeld.

Maar laten we bij het begin beginnen. Het boek opent met een foto van een verkreukeld velletje papier waarop met potlood geschreven staat “for the low only”, en dan volgen er vijf pagina’s waarin ene Chuck voor de “cops or lawmen who fines us” opschrijven wat er tot dat moment allemaal gebeurd is en wat hij en “Caril” allemaal hebben gedaan. Het relaas eindigt met het bloedstollende “so far we have kill 7 persons”. Alles in rammelend, maar daardoor des te schrijnender Engels.

Het verhaal lijkt daarmee in een notedop wel verteld, maar fotograaf Patterson probeert in zijn boek dat verhaal via allerlei omwegen en zijsporen en op het eerste oog niet ter zake doende beelden te pakken. Alsof je het hele verhaal alleen vanuit je ooghoeken ziet. Ongrijpbaar, en tegelijkertijd juist heel erg raak. Foto’s van een aansteker, van behang, van een gesloopt huis, van een deur, een verlaten landweg, ze dragen allemaal bij aan het totaalbeeld, waardoor je het benauwende en onontkoombare verhaal van de jongen, het meisje, de auto en het geweer bijna gaat voelen.

Hoe je dit moet omschrijven weet ik niet goed – een soort van subjectieve documentaire fotografie misschien? Je zou het ook visuele literatuur kunnen noemen. De mix van foto’s, teksten en andere beelden werkt op een bijzondere manier ontregelend, waardoor de geschiedenis van dit koppel op een geheel andere manier onder de huid kruipt dan via een film of een gewone documentaire. Je wordt als kijker zelf aan het werk gezet – je moet de puzzelstukjes zelf in elkaar steken, zonder dat het een irritante Agatha Christie wordt. Patterson combineert kunst, fotografie en documentaire en weet de kijker/lezer daarmee echt te raken. Bijzonder!

• Christian Patterson – Redheaded Peckerwood – MACK Books ISBN 978-1907946141