Thomas Ruff is een opmerkelijke fotograaf die een bijzondere aanpak heeft wat betreft fotografie. We hebben hier al aandacht besteed aan zijn project jpegs, waarin de foto’s vrijwel onherkenbaar zijn geworden. Er zijn onlangs twee catalogi met werk van Ruff uitgekomen. De eerste, Oppervlaktes en dieptes, is op krantenpapier gedrukt en geeft daarmee een signaal af van wat Ruff met zijn fotografieprojecten wil proberen te bereiken. In de tweede catalogus, Schwarzwald. Landschaft. zijn de foto’s op ongeveer A4-formaat perfect afgedrukt, dus als je ze eens in heen goede kwaliteit wil bekijken is dit een catalogus die aan te raden is. Maar ook hier wordt duidelijk dat Ruff fotografie als een medium gebruikt waarmee hij wil duidelijk maken dat een foto wat hem betreft één ding niet doet, namelijk op een eerlijke manier weergeven wat wij zien.

Als je naar de eerdere recensie gaat zie je daar al een paar voorbeelden van, in dit boek zijn er nog een paar te vinden. Zijn nachtelijke sterrenhemels zijn hier bijvoorbeeld redelijk groot en perfect afgedrukt. Sterrenhemels die met een lange belichting gemaakt zijn door enorme lenzen, dus je ziet hier een sterrenhemel  zoals je die met het blote oog nooit zou kunnen bekijken. Dankzij de fotografie kan dat nu wel.

De stereofoto’s lijken de werkelijkheid aardig goed weer te geven, maar als je door een stereokijker kijkt en je ziet de bordkartonnen diepte die er dan ontstaat realiseer je je ook dat dit een soort fake-werkelijkheid is. Grappig, maar het heeft feitelijk weinig van doen met hoe wij de werkelijkheid ervaren, en hoe we diepte ervaren.

De foto’s die Ruff in het begin van zijn loopbaan maakte van interieurs in de omgeving waar hij opgroeide lijken nog het meeste  op reguliere documentaire fotografie – hij legt vrij afstandelijk en kaal interieurs vast. Interieurs zonder mensen, dat wel, en het vervreemdende hier is dat het wel decors lijken van een wereld die definitief verdwenen lijkt te zijn.

Thomsa Ruff heeft zo langzaamaan een oeuvre opgebouwd dat de kijker bijna dwingt na te gaan denken over de kracht, de mogelijkheden, maar ook de beperkingen van fotografie. Het fascinerende aan dat oeuvre is, dat hij steeds nieuwe manieren lijkt te vinden om via een zijweg of een omtrekkende beweging de kijker op het verkeerde been te zetten. Een kunstenaar om nauwgezet te blijven volgen.

• Thomas Ruff – Schwarzwald. Landschaft. – Verlag für Moderne Kunst, Nürnberg  – ISBN 978-3-941185-517