WG Sebald is de schrijver van de omtrekkende beweging, de onnadrukkelijke reis. De paar boeken die hij schreef zijn altijd ruim voorzien van foto's, en dat zijn altijd intrigerende foto's, in matige kwaliteit afgedrukt op hetzelfde grofkorrelige papier waar ook de tekst op gedrukt is. Die foto's zijn intrigerend doordat het niet echt "goede" foto's zijn, terwijl ze toch de tekst versterken, en het gevoel van authenticiteit dat de schrijver wil bewerkstelligen. Op een terloopse, onnadrukkelijke manier geven de foto's signalen af als "dit verhaal is echt gebeurd". De foto's zijn daardoor al net zo ongrijpbaar als de tekst, want Sebald schreef boeken die met veel omtrekkende bewegingen en veel ruimte tussen de regels veel suggereren. Je hebt als lezer het gevoel dat je steeds ontzettend goed op moet letten, en dat de foto's min of meer werken als de lichaamstaal bij een levende verteller, die vaak ook meer uitdrukt dan de kale tekst.
Ik ben duidelijk niet de enige die de fotografie in de boeken van Sebald intrigerend vindt. Searching for Sebald (Photography after WG Sebald) is misschien wel het mooiste en fascinerendste boek dat dit jaar verschenen is. In ruim zeshonderd pagina's gaan verschillende schrijvers, fotografen en kunstenaars op zoektocht in en naast het werk van Sebald. Dat levert schitterende essays, foto's en kunstwerken op, die in veel gevallen geheel in de geest van Sebald via de zijdelingse route bij de kern proberen te komen. Een voorbeeld zie je hier rechts. Het is de eerste foto uit een serie van vier die gemaakt zijn op exact dezelfde plek, met steeds een ander rookpluimpje. De tekst die bij die foto's staat laat goed zien wat ik bedoel met die omtrekkende bewegingen die ook door Sebald zo meesterlijk werden uitgevoerd.
En dit is dan maar één dubbele bladzijde uit dit onvoorstelbaar rijke boek, waar je maanden in kunt verdwalen. Op bladzijde 99 vind je bijvoorbeeld het hoofdstukje "How to read this book" met een uitleg over de rondcirkelende manier waarop het boek is samengesteld, en het advies het vooral hapsnap te lezen. Andere hoofdstukken dragen titels als "Shoeboxes", "Webs", "Weaving" en "Dust". Als je al iets van Sebald gelezen hebt begrijp je meteen dat daarmee de juiste toon perfect getroffen is, en voor iedereen die nog nooit iets van de man gelezen heeft is dit de allermooiste opwarmer die een schrijver zich kan denken. En het mooie is dat het de fascinatie juist versterkt in plaats van tenietdoet.
-
Searching for Sebald - Photography after WG Sebald - The Institute of Cultural Inquiry - edited by Lise Platt - ISBN 978-1-889917-11-5
Vuurwerk voor WG Sebald (2005-6)
Jeremy Millar
Hoofdstuk vier van WG Sebald's roman De Ringen
van Saturnus opent met een foto van de vuurtoren in Southwold, een stadje
aan de kust van Suffolk waar de schrijver vanuit Lowestoft heenwandelde,
verder langs de kust, in augustus 1992. Dezelfde vuurtoren zie je ook in de
beginscene van Peter Greenaway's film Drowning By Numers uit 1988, die
gedraaid werd in het plaatsje en de omgeving.
Naast gedachten over de dood zien we in de film ook de amoureuze
verhoudingen die de plaatselijke begrafenisondernemer heeft met drie vrouwen
- een moeder en haar twee dochters - waarvan de echtgenoten vlak na elkaar
omkomen door verdrinking, onder verdachte omstandigheden. Smut, de zoon van
begrafenisondernemer Madgett, is al net zo nieuwsgierig en dol op
ingewikkelde verhalen en spelletjes als zijn vader, en samen gaan ze
uitgebreid op onderzoek uit.
Een van Smut's bijzondere rituelen - en er zijn er heel wat - is om elke
dood die hij tegenkomt, of het nou een dode echtgenoot is of een dier in een
heg, en zelfs zijn eigen uiteindelijke zelfmoord, te markeren door het
afsteken van vuurwerk.
Ter herinnering - en ter ere - van het bijzondere leven en werk van WG
Sebald werd er vuurwerk afgestoken aan de rand van de A146 in Framingham
Pigot, de plek waar hij gedood werd bij een auto-ongeluk op 14 december
2001.