Er blijken heel wat fotografen te zijn die op jacht zijn naar verlaten lokaties, meestal stadsruïnes, vaak verlaten ziekenhuizen, gevangenissen, scholen, kerken of fabrieken. We hebben het hier over zogenaamde “urban explorers”, ontdekkingsreizigers die hun ontdekkingen met ons willen delen door middel van foto’s. Want er zijn wat stilzwijgende afspraken als je zo’n verlaten plek betreedt: je laat alles intact, verstoort er niets, maakt niets stuk, voegt niets toe (geen graffiti!), maar maakt alleen foto’s van de situatie zoals je hem aantreft.

Dat levert meer dan eens fotografische reportages van een macabere en verbluffende schoonheid op, want verval en ruïnes zijn vaak ook onweerstaanbaar mooi, waarschijnlijk doordat de melancholie de overhand krijgt bij de beschouwer.

Kijk maar eens naar de foto’s die Henk van Rensbergen maakte van Abandoned Places, zoals hij ze noemde, of naar de foto’s die Christopher Payne maakte van gesloten psychiatrische ziekenhuizen in Asylum. Er zijn ook bescheidener boekjes, zoals het boekje met Rotterdamse slooppanden van Ruben van Luijck.

Dan Haga fotografeerde in de Amerikaanse mid- Atlantische regio een aantal verlaten energiecentrales, psychiatrische ziekenhuizen, militaire complexen, gevangenissen, ziekenhuizen, scholen en kathedralen. Je ziet eerst een foto van het gebouw, dan een aantal foto’s van het interieur, waarbij opvalt hoeveel er vaak nog achtergelaten is. Complete archieven, piano’s, meubels, machines, en in kerken complete gigantische orgels.

Verbluffend, en treurigstemmend, want veel van deze gebouwen staan al jaren leeg, en het lijkt er vaak niet op dat ze snel zullen worden afgebroken of dat er binnen afzienbare tijd een andere bestemming voor zal worden gevonden. Dus kan er waarschijnlijk nog wel een generatie urban explorers het verdere verval vastleggen de komende decennia. Fascinerend, maar ook bijzonder treurig.

We laten hier één voorbeeld zien, van een ziekenhuis dat er aan de buitenkant nieteens zo ruïneus uitziet, maar als je eenmaal binnen bent kun je door het dak naar buiten kijken. Hier complete archieven en een uit elkaar vallende piano. Veel triester kan het bijna niet worden, wat mij betreft.

• Dan Haga – Urban Atrophy – Schiffer Publishing Ltd – ISBN 978-0-7643-3738-3 –

• Bushwood Books