Gedurende de Duitse bezetting was het aantal zelfmoorden in Nederland verhoudingsgewijs laag. Dit wordt wel verklaard uit het gezellige saamhorigheidsgevoel dat toen bestond. Er is echter geen evidentie dat mensen zich alleen maar plezieriger voelen door een groot gevoel van saamhorigheid. Depressiviteit is vooral in hechte dorpsgemeenschappen geen zeldzaamheid.

Wel is het zo dat externe ellende met name voor wat sombere types een uitkomst kan zijn. Niet voor niets vinden veel mensen baat bij het uitvoerig bespreken van alle ziekte en ellende die in hun omgeving voorkomt. Oudere dames met tobberige gezichten doen dit graag in supermarkten. Het soort gesprek is te herkennen aan blikken van verstandhouding en het fluisterend, haast wellustig uitspreken van de formule: “erg hè!”

Een vergelijkbare manier om met eigen somberheid om te gaan is het voorspellen van het einde van de wereld. Vroeger gebeurde dat veelal door dominees vanuit een diep gevoel van eigen zondigheid. Een voorbeeld van iemand die er in het laatste decennium van de vorige eeuw in slaagde daarmee zijn brood te verdienen was W.L. Brugsma.

In de zeventiger jaren huilde hij mee met de geleerden van de Club van Rome, die meenden dat we op afzienbare termijn zouden omkomen wegens een tekort aan grondstoffen. Vervolgens kwamen de neutronenbom en de kruisraketten en je kon geen HP meer openslaan of Brugsma voorspelde het einde van de wereld.

Het slagveld zou Europa worden en men moest niet gek opkijken wanneer een en ander de volgende dag reeds zijn beslag zou krijgen. Ook dat viel tegen, maar niet getreurd, sociobiologisch deugden wij ook niet. In een nieuwe artikelenreeks in HP legde Brugsma de goegemeente uit dat het genetisch vastgelegde killerinstinct van de naakte aap ons binnen afzienbare tijd de das om zou doen.

Omdat hij klaarblijkelijk niet helemaal zeker van zijn zaak was kwamen in volgende artikelen nog andere oorzaken van de komende apocalyps aan de orde. Het was niet gering wat Boebie allemaal van stal haalde: broeikaseffect, zeespiegelstijging, Malthusiaanse bevolkingsexplosie, Islamitische volksverhuizingen, verwoestijning, zure regen, gaten in de ozonlaag met bijbehorende huidkanker, aids, andere virussen, resistente bacteriën en natuurlijk energieproblemen.

Dat het voorspellen van het einde van de wereld niet zozeer met de omstandigheden, maar veeleer met de persoonlijkheidsstructuur te maken heeft is duidelijk te zien aan het feit dat de oorzaken van de Apocalyps inwisselbaar zijn. De oude Alexander King, medeoprichter van de Club van Rome, had tijdens het symposium “The End” ook weer wat nieuws bedacht: illegale immigratie van mohammedanen. Naar zijn mening was dat een groter probleem dat de milieuvervuiling.

Ook de oorlogen in het Midden-oosten kunnen weer gebruikt worden als het begin van het einde, en je moet niet raar opkijken wanneer sombere mensen dat doen. Het is echter goed om te bedenken dat zij daar vrolijker van worden. Tot slot nog een troostende gedachte voor deze tobbers voor het onontkoombare moment dat ook die oorlogen weer afgelopen zijn. Over een paar miljard jaar dooft de zon en dan is het definitief schluss. “Erg hè”.