
mysterieus lichaam - door peter bügel
De beschaafdheid van een cultuur kan afgemeten worden aan de wijze waarop de vrouwen behandeld worden. Vrouwen worden gewoonlijk meer gediscrimineerd wanneer er sprake is van segregatie van de seksen. Hoe gescheidener jongens en meisjes opgroeien, hoe slechter vrouwen behandeld worden.
Oorzaak en gevolg zijn daarbij overigens omkeerbaar. Je zou kunnen zeggen dat de westerse maatschappij in de tweede helft van de vorige eeuw beschaafder is geworden. Onze voorsprong op andere culturen is echter minder groot dan je zou wensen.
In de samenlevingen waar de seksen streng gescheiden zijn, hebben de mannen altijd de macht. Door die gescheidenheid weten mannen niets van vrouwen. Een wetenschapsgebied waarop dit sinds onheuglijke tijden schrijnend is, is de geneeskunde.
In Hippocrates’ Women: Reading The Female Body In Ancient Greece door Helen King, wordt daarvan een navrant beeld geschilderd. Zij laat zien dat in de geneeskunde de vrouw van oudsher als een soort buis werd voorgesteld. Zowel aan de bovenkant als onderkant trof men lippen (labia) als hals (cervix).
De oude Grieken en geneesheren tot in de vorige eeuw meenden dat die buis voor de vruchtbaarheid goed open moest zijn. Een test voor vrouwelijke vruchtbaarheid was het ’s avonds plaatsen van een teentje knoflook in de vagina. Wanneer de vrouw ’s ochtends uit haar mond naar knoflook rook was zij vruchtbaar. Wanneer een meisje begon te menstrueren was het zaak de buis goed te openen.
Geslachtsgemeenschap en vroege zwangerschap waren daarbij aangewezen. In voorkomende gevallen kon de geneesheer hier zelf therapeutisch optreden. De bevalling opende de buis op juiste wijze, zodat het bloed goed kon vloeien. Het verband tussen onderkant en bovenkant werd ook duidelijk omdat vrouwen na deze belevenis niet zelden een donkerder stemgeluid hadden.
In de vorige eeuw was het nog niet veel beter. Met instemming van de aartsbisschop van Canterbury verwijderde dokter Isaac Baker Brown aan de lopende band clitoris. Hij zag dit als remedie voor zulke uiteenlopende aandoeningen als ongewenst urineverlies, hysterie en scheidingswens.
Echtscheiding willen moest wel een teken van krankzinnigheid zijn. Een euvel van boven dat beneden met mutilatie gepareerd moest worden. Zo besneden vrouwen waren: “weer terug naar hun man gegaan en in alle opzichten goede echtgenotes geworden”.
Aan het begin van de
vorige eeuw opereerde Fliesz nog patiënten van zijn vriend Freud aan hun neus, wanneer ze last hadden van menstruatieklachten. Eén van hen werd dat bijna fataal. Onze geringe voorsprong blijkt uit de pas recente groei van vrouwelijke geneeskundestudenten. Sinds kort is gelukkig de helft van de dokters vrouw.
Gevreesd moet worden dat dat bij in vrouwen snijdende specialisten als gynaecologen en chirurgen nog wel wat langer zal duren. Een gewaarschuwd vrouw telt tot dan voor twee.