
namaakfeiten - door peter bügel
De meervoudige persoonlijkheidsstoornis (MPS) wordt in sommige landen gediagnostiseerd, in andere, waaronder Frankrijk, niet. In de landen waar de aandoening wel voor schijnt te komen wordt hij door sommige psychiaters gezien, door de meeste niet.
Opvallend is verder dat de afwijking nooit reden is voor een aanvankelijke hulpvraag. Hij wordt altijd pas gedurende de behandeling van een andere klacht ontdekt door sommige psychiaters. De afwijking geneest zelden door de behandeling, integendeel meestal heeft de therapie tot gevolg dat er steeds meer zogenaamde alters bij komen.
Sommige patiënten hebben na verloop van tijd tientallen persoonlijkheden. In hun boek
“Hervonden Herinneringen En Andere Misverstanden“ beschrijven de auteurs Crombag en Merckelbach de aandoening dan ook als iatrogeen. Een door de dokter veroorzaakte ziekte.
Dit zou kunnen gebeuren doordat sommige cliënten het typische psychotherapeutische bargoens letterlijk opvatten. “Het deel van jou dat het eten niet kan laten” en “het kind in jou dat bang is in het donker” gaan dan een eigen leven leiden, waardoor de psychiater plotseling ontdekt te maken te hebben met een MPS-patiënt.
Het hebben van meerdere persoonlijkheden is echter volstrekt normaal. Elk lid van de natte gemeente weet dat de persoon die ’s nachts nog eens een extra flesje wijn open trekt, vanwege de gezellige conversatie, een geheel andere is dan de persoon die ’s ochtends de wekker hoort gaan. De twee types hebben een geheel andere babbel en denken ook niet op dezelfde manier.
Ook het gevoel is in beide staten verschillend en die verschillende gevoelens genereren verschillende gedachten. De Amerikaanse psycholoog Lawrence Senna deed daar onderzoek naar. Hij introduceerde daarbij het begrip ‘counterfactuals’, wellicht het best te vertalen als namaakfeiten. Namaakfeiten zijn dingen die niet gebeurd zijn, maar hadden kunnen gebeuren.
Senna onderscheidt twee soorten: neerwaartse en opwaartse namaakfeiten. Wanneer je je goed voelt zul je trachten die stemming te behouden door onplezierige herinneringen op te poetsen met neerwaartse namaakfeiten. “In ieder geval heb ik me niet misdragen”, zou zo’n gedachte kunnen zijn. Maar niet alleen plezierige stemmingen haken zo naar overleving. Ook sombere buien trachten te blijven bestaan. Ze doen dit door opwaartse namaakfeiten.”Ik had de gastvrouw moeten bedanken”, is er zo één.
Uit nieuw onderzoek van Senna blijkt dat er verschil is tussen mensen met meer of minder gevoel van eigenwaarde. De eerste zijn automatisch geneigd over vervelende gebeurtenissen in hun verleden te denken in termen van neerwaartse namaakfeiten.
De vraag is nu natuurlijk wat oorzaak en wat gevolg is. Dat gevoelens onze gedachten beïnvloeden is maar al te bekend. Het zou handig zijn wanneer we onze stemming zouden kunnen verbeteren door onze gedachten te sturen. We zouden dan een stuk vrolijker kunnen worden door bij elke nare belevenis te bedenken dat het nog veel erger gekund had.